NARZADY PIERWOTNE SSAKA
Mezoderma, jako środkowy listek zarodkowy, różnicuje się na mezodermę zarodkową, leżącą po
bokach struny grzbietowej i mezodermę, pozazarodkową, przechodzącą poza tarczkę zarodkową.
Mezoderma zarodkowa rozdziela się na 3 obszary;
4. Na mezodermę przyosiową
5. Mezodermę pośrednią
6. Na mezodermę pośrednią, która łączy dwie wcześniejsze części.
W przedniej części zarodka na wysokości przedłożenia głowowego wyodrębnia się mezoderma
sercotwórcza. W ektodermie lezącej nad zawiązkiem struny grzbietowej rozpoczyna się proces
neurulacji(tworzenia układu nerwowego). Wyodrębnia się płytka nerwowa w postaci komórek
cylindrycznych po bokach płytki nerwowej unoszą się dwa fałdy nerwowe i płytka zagłębia siępowstaje
rynienka Nerwowa . mezoderma przyosiową dzieli się metamerycznie na człony zwane somitami proces ten początkowo zachodzi w środkowej części zarodka a potem w części tylnej i przedniej.
W mezodermie pośredniej powstają nefrotomy poprzez metameryczne podziały i w tym czasie
wytwarza się także definitywna czyli ostateczna struna grzbietowa tworząca oś zarodka.
W późniejszym okresie neumlacji fałdy nerwowe zrastają się ponad rynienką nerwowa tworząc
cewke nerwowa z kanałem nerwowym wewnętrznym. Zamykanie cewki nerwowej rozpoczyna się
w środkowej części zarodka i postępuję ku przodowi i ku tyłowi. Neuroektoderma z której powstaje zawiązek układu nerwowego oddziela się od ektodermy powierzchniowej w trakcie zamykania cewki nerwowej. Po obu stronach cewki nerwowej biegną grzebienie nerwowe w postaci pasm, które oddzieliły się od cewki nerwowej??
Ektoderma powierzchowna nasówa się nad cewkę nerwowa i pokrywa cały zarodek w trakcie powstawania cewki nerwowej mezoderma boczna rozczepia się na dwie blaszki -ścienną somatopleura przylegająca do ektodermy -trzewna splanchnopleura przylegająca do endodermy
Miedzy blaszkami powstaje w obrębię zarodka śródzarodkowa jama ciała, a poza zarodkiem pozazarodkowa jama ciała Narzady pierwotne:
5. Cewka nerwowa
6. Struna grzbietowa
7. Ektoderma powierzchniowa
8. Somity
9. Nefrotomy
10. Mezoderma boczna rozszczepiona na dwie blaszki
Narzady pierwotne są porozdzielane do siebie zawiązkami układów i nie pełnią jeszcze fizjologicznych funkcji, ulegają one dalszemu różnicowaniu podczas organogenezy.