77763

John Locke

Swoją filozofię sformułował pod koniec XVII w. i oparł ją na przekonaniu o „ludzkim pochodzeniu władzy politycznej" Najważniejszym dziełem Locke'a są „Dwa Traktaty o Rządzie"

Stan natury jest według Locke'a stanem równości, wolności i pokoju. Równość bazuje na jednakim pochodzeniu wszystkich ludzi. Najważniejszym prawem stanu natury jest „Zakaz nastawania na życie, zdrowie, wolność i majątek innych ludzi." Wynikają z niego prawa:

•    Kara powinna być proporcjonalna do przestępstwa

•    Rodzice winni sprawować opiekę nad swoimi dziećmi

•    Każdy ma prawo do karania przestępców

Locke motywuje odejście od stanu natury i powstanie społeczności politycznej jednolitego prawa, brakiem bezstronnego sędziów i władzy mogącej wykonywać zapadłe wyroki. Locke nie uznaje władzy absolutnej za przejaw społeczności politycznej, gdyż w jego mniemaniu jest to władza bazująca na stanie naturalnym rozszerzona o bezkarność władcy.

Jedynym sposobem na zawiązanie się społeczności politycznej jest dobrowolne postanowienie obywateli tworzące organy broniące i zapewniające ochronę przed ludźmi spoza wspólnoty. Locke konsekwentnie unika terminu „umowa" nasuwającego skojarzenia z wymianą dóbr i usług, w jego miejsce używa terminu „porozumienie"

Locke ujmuje stosunek pomiędzy wspólnotą polityczną z jej najwyższą władza jako stosunek powiernictwa i wskazuje wyraźny podział wewnętrzny władzy:

•    Władza ustawodawcza: nie może w sposób arbitralny dysponować życiem i losem obywateli. Nie może się posługiwać dekretami wyjątkowymi ( odnoszącymi się do poszczególnych osób bądź sytuacji). Nie może zajmować własności obywatela bez jego zezwolenia. Nie może cedować swoich uprawnień na nikogo innego.

•    Władza wykonawcza: nie może być łączona z władzą ustawodawczą.

•    Władza federacyjna: w zakres jej kompetencji wchodzi zawieranie pokojów i wypowiadanie wojen, zawieranie przymierzy i traktatów handlowych oraz kontakt z ludźmi spoza społeczności.

Obywatele wciąż posiadają niezbywalne prawo do stawianie oporu tyranii.