68204

aniżeli osoby fizyczne; osoby prawne prawa publicznego w przeciwieństwie do osób prawnych prawa prywatnego mają przypisaną w pewnym zakresie zdolność do podejmowania działań władczych Wykształciły się dwie kategorie osób prawnych:

S Korporacje- różnego rodzaju zrzeszenia osób, związki ludzi np. spółki handlowe, spółdzielnie, służące do osiągania określonych celów wspólnych

S Zakłady i fundacje- masy majątkowe wyposażone we własny zarząd, powołane do realizacji zadań wspólnych, służących celom kulturalnym, filantropijnym, charytatywnym,politycznym, religijnym.

l-C.orię wyia^niajaęę.ii^urę.oMby.prąwnei,

❖    Teorie uznające realne istnienie osób prawnych występują w kilku odmianach; klasyczny przykład stanowi teoria ograniczona, której twórcą jest Otto Gierke - jego zdaniem osoba prawna to żywy organizm, ukształtowany na wzór organizmów biologicznych, mająca własną wolę, własne organy

❖    Teorie negujące realne istnienie osób prawnych:

a)    Teoria fikrii- głoszona przez F. Savigny, realnie istnieją tylko osoby fizyczne, osoba prawna jest tworem sztucznym, którego powstanie zależy wyłącznie od swobodnego uznania organu państwowego, powołującego ją w określonym celu

b)    Teoria majątku celowego- (A. Brinz) osobą prawną jest bezpodmiotowy majątek służący określonemu celowi społecznemu (oparta na przykładzie fundacji)

c)    Teoria interesu- (R. Ihering) podmiotem stosunku prawnego może być tylko człowiek, wobec tego osoba prawna jest tylko personifikacją interesów ludzi, czyli osób fizycznych; (służy wyjaśnieniu powstania korporacji)

d)    Teoria kolektywnej własności- (Planiol) osoba prawna stanowi szczególną postać własności, której podmiotem jest kolektyw ludzi

Tryb powstawania osób prawnych.

>    Tryb erekcyjny- osoba powstaje w drodze aktu erekcji wydanego przez organ władzy ustawodawczej (tryb ustawowy)bądź dekretu kompetentnego organu administracyjnego (tryb administracyjny); w trybie erekcyjno-ustawowym powstają uniwersytety i inne szkoły wyższe

>    Tryb rejestracyjny- osoba prawna powstaje z inicjatywy jej założycieli, którymi są osoby fizyczne lub osoby prawne, a zdolność prawną uzyskuje w momencie wpisu do rejestru dokonanego przez kompetentny organ państwowy (sądowy lub administracyjny); w trybie tym powstają zrzeszenia i fundacje

>    Tryb notyfikacyjny (meldunkowy)- polega na utworzeniu osoby prawnej przez założycieli przez złożenie w tej sprawie oświadczenia wobec notariusza, a władze państwowe zostają powiadomione o jej utworzeniu i dokonują wpisu do rejestru; w Niemczech powstają tak stowarzyszenia prywatne

W znaczeniu prawnym likwidacja polega na tym, że dotychczasowy przedsiębiorca (osoba fizyczna, prawna lub spółka prawa handlowego nie posiadająca osobowości prawnej) przestaje być samodzielnym uczestnikiem obrotu gospodarczego prowadzonego między przedsiębiorcami. W przypadku osób prawnych likwidacja, czyli zakończenie działalności, prowadzi też do utraty osobowości prawnej.