80916

kontratypy ustawowe

-    pozau stawowe.

przy czym pod pojęciem ustawy rozumie się tu system prawa stanowionego.

Pozau stawowe to takie, które wynikają z prawa zwyczajowego. Są takie okoliczności, w których zrealizowanie znamion typu czynu zabronionego polegającego na naruszeniu nietykalności osobistej me jest czynem bezprawnym. A więc formalnie biorąc pewne zachowanie to jest to co jest opisane jako naruszenie nietykalności innej osoby, ale jak zdarzą się pewne okoliczności, że zrealizują się znamiona kontratypu zachowanie to nie jest bezprawne np. zgodny z prawem zwyczajowym zwyczaj śmigusa - dyngusa - jak to nie będzie w lany poniedziałek to spokojnie można składać do sądu prywatny akt oskarżenia, a jeżeli zdarzy się to w ów dzień to nie traktujemy tego jako czynu bezprawnego. Oczywiście ten kontratyp ma swoje granice, ale wskazuje się także na inne przykłady kontratypów pozaustawowych - takim kontratypem, który budzi wiele wątpliwości a obecnie właśnie jest w fazie modyfikacji jest rodzicielskie prawo karcenia. No bo cóż to jest jak ja do dziecka zaczynam podniesionym głosem mówić, straszyć go? - groźba bezprawna, znieważanie, uderzenie jako realizacja kary cielesnej - to są wszystko realizacje znamion typów czynów zabronionych. Jest to obecnie kwestionowane w różnych krajach, wprowadza się ustawodawstwo zakazujące stosowania przemocy wobec dzieci, także przez rodziców. Jest to próba ograniczenia tego kontratypu przez samego ustawodawcę - mówi się że jak się uderza dziecko to popełnia się przestępstwo.

Kontratypy ustawowe dzielimy na:

kontratypy kodeksowe - opisane w KK

-    kontratypy pozakodeksowe - te które odnajdujemy w całości obowiązującego systemu prawnego

Poza tym mogą być tak zwane:

-    kontratypy ogólne, które wyłączają przyjęcie bezprawności wszystkich typów czynów zabronionych np. kontratyp stanu wyższej konieczności - jeżeli ratuję jakieś dobro to dozwolona jest realizacja znamion obojętnie którego typu czynu zabronionego;

-    kontratypy szczególne, które wyłączają bezprawność pewnych konkretnych typów czynów zabronionych np. kontratyp dozwolonej krytyki - zasadniczo nie wolno pomawiać innej osoby o takie zaclrcwanie, takie działania jakie mogą narazić ją na utratę społecznego zaufania. Nie wolno mi mówić naw^ret o prawdziwych negatywnych cechach innych osób, jeżeli mogłoby to prowadzić do utraty przez te osoby zaufania potrzebnego np. do wykonywania zawodu. I w związku z tym pojawia się kontratyp owej dozwolonej krytyki w pewnych sytuacjach dopuszczalnej i kodeks karny opisuje te sytuacje.

Kontratypy kodeksowe: obrona konieczna

-    stan wyższej konieczności

-    eksperyment, zwany ryzykiem nowatorstwa

-    przerywanie ciąży (typ szczególny)

-    dozwolonej krytyki

-    działania w ostatecznej potrzebie

Kontratypy pozakodeksowe: dozwolona samopomoc