80924

było bezpiecznie - oceniamy pewien stan rzeczy A - sprawca coś zrobił, oceniamy na nowo ten stan rzeczy i mówimy: zrobiło się niebezpiecznie - jest już np. większe niebezpieczeństwo wydarzenia się katastrofy budowlanej) jak i mogą to być pewne stany psycliiczne osób, niekoniecznie zmiana w świecie zewnętrznym musi być postrzegalna w sposób empiryczny.

Jeżeli jakiś czasownik określając}' czynność wykonawczą da się przekształcić na słowo „powodować” to będzie to przestępstwo skutkowe, jeżeli takiej procedury się nie da

przeprowadzić prawdopodobnie nie mamy do czynienia z przestępstwem skutkowym. Przestępstwa to albo te gdzie wprost jest słowo powodować, albo jest to taki czasownik, który da się przekształcić nie tracąc zakr esu znaczeniowego na czasowiiik powodować pewien stan rzeczy np. kto niszczy -» kto powoduje zniszczenie, kto naraża na niebezpieczeństwo -» kto powoduje zagrożenie.

Po co nam wydzielać przestępstwa skutkowe, tą grupę specjalnie określać, zastanawiać się nad klasyfikacjami czy jest to przestępstwo skutkowe czy nie? Dzieje się to z tego powodu, iż czasem wątpliwym jest czy sprawcy określonego zachowania można przypisać zmianę w świecie zewnętrznym. Tam gdzie to nie jest wątpliwe przestępstwa skutkowe nas nie interesują. Interesują nas wówczas kiedy nie jesteśmy pewiri czy rzeczywiście podmiot, który podjął określone działanie jest sprawcą pewnego skutku -zmianę w świecie zewnętrznym występującą po podjęciu przez sprawcę działania można z tym działaniem połączyć, powiedzieć: tak to on spowodował ten skutek. Te wątpliw^rości prowadzą nas do wniosku, że musimy się nad przestępstwami skutkowymi bliżej zastanowić. To nie jest takie proste odpowiedzieć na pytanie czy Jan Kowalski spowodował śmierć swojej żony. Nie wiadomo czy to właśnie ten uczestnik wypadku jest jego sprawcą, a nie może ofiara, która gwałtownie wbiegła na drogę.

Tu wkraczamy na pewien grząski gnmt w szczególności dla prawników, bo wkraczamy na teren przyczynowości, która jest dziedziną właściwą dla nauk empirycznych. Cóż prawnicy mogą wiedzieć o tym kto spowodował skutek? Trzeba przeprowadzić serię doświadczeń żeby się zorientować gdzie jest przyczyna a gdzie jest skutek. To biegły w zakresie określonej wiedzy empirycznej będzie nam mówił czy dane działanie było pr zyczyną skutku czy nie.

Niewątpliwie problem łączenia działania ze skutkiem jest problemem związku przyczynowego Pizy przestępstwach skutkowych jako dodatkowa, ukryte znamię typu czynu zabronionego jest istnienie związku przyczynowego między dzialamem a skutkiem. Tego wprost w pizepisie nie ma (nie jest powiedziane kto pow^roduje śmierć człowieka a między jego działaniem a skutkiem zachodzi związek przyczynowy), ale my z tego czasownika „powodować” interpretujemy, że trzeba jeszcze coś wstawić żeby wiedzieć, że ktoś coś spowodował. Związek przyczynowy tak jak on jest postrzegany w naukach empirycznych postrzegany jest    w kategoriach pewnych przepływów energetycznych i

informacyjnych, przy czym przez informację rozumieć będziemy pewne zakodowane dane, które mają określone znaczenie. Informacją stają się także dane, które nabierają znaczenia kulturowego - nauki społeczne pomogą nam ustalić, że między zachowaniem lekarza wypisującego receptę a śmiercią pacjenta, który zażył lekarstwa przepisane w tej recepcie zachodzi związek przyczynowy - tutaj czyste nauki empiryczne nic nie pomogą. Bo gdyby się spytać fizyka, czy biologa jak to się stało, że pacjent umarł to on odpowie, że stało się tak, bo w skutek mchu pacjenta ręką znalazły się na jego języku określone tabletki, i tu się skończy jego wypowiedź A my będziemy wiedzieć, że to nie jest koniec związku przyczynowego, bo wcześniej w tym związku przyczynowym znajdował się pewien przekaz informacji - lekarz pisze pacjentowi proszę to zażyć, pacjent idzie z tą receptą do innego źródła informacji, do aptekarza, który to potwierdza i pacjent to robi. Dlaczego to zrobił - bo otrzymał pewną informację, która w naszym przekazie kulturowym z reguły prowadzi do