81738

zachowanie, drugim jest kształt terytorium. Można wydzielić kilka kategorii państw z punktu widzenia kształtu:

1) Panstwa o wydłużonym kształcie, np. Chile, Norwegia, Szwecja, Togo, Gambia, Włochy, Panama. Duża rozciągłość terytorialna stwarza utrudnienia w zarządzaniu krajem, ogranicza dostępność do centrum decyzyjnego, stwarza możliwości ruchów separatystycznych na obszaracłi skrajnych.

2) panstwa o zwartym terytorium w kształcie prostokąta lub prawie okrągłe. Daje to wiele korzyści, a mianowicie: krotka granice, brak półwyspów i wysp, ułatwia komunikacje ze wszystkimi częściami kraju i w konsekwencji umożliwia skuteczna kontrole i dobre zarządzanie krajem

3) Panstwa prawie zwarte terytorialnie, lecz z odnogami w formie półwyspów lub koiytarzy wystających poza główny obszar państwa; takie państwa maja często problemy z administrowaniem. Tak jest np. w Zairze.

4) Panstwa o rozerwanym terytorium, składającym się z kilku części rozdzielonych przez innepanstwa lub wody międzynarodowe. Często nazywa się je państwami rozczłonkowanymi lub o wieloczłonowej strukturze terytorialnej. Ze względu na duże oddalenie poszczególnych części kraju kontrola rządową i zarzadzania mogą być niesprawne, co może sprzyjać ruchom separatystycznym. Przykładem takiego państwa jest Indonezja, Malezja.

GRANICE POLITYCZNE PAŃSTWA

Granice państwa w pojęciu prawnym to powierzchnia prostopadła do powierzchni ziemi, oddzielająca terytorium jednego państwa od terytorium innych państw lub od obszarów nie mających niczyjej suwerenności. Granica państwa oddziela także strefy: podziemna i powietrzna. Sa granice lądowe i wodne. Podstawa prawna granic państwa jest z reguły umowa międzynarodowa. Ustalenia granic państwowych dokonuje się przez ich opisi wyznaczenieogolnego przekroju linii granicznej na mapie o dużej skali. Następnymi czynnościami sa delimitacja i demarkacja, czyli szczegółowe określenie, wytyczenie i oznakowanie granicy w terenie. Granice sa niezbędnym komponentem suwerennego państwa. Świat złożony z suwerennych państw jest światem podzielonym granicami. Granice sa także istotnym elementem współczesnej gospodarki światowej. Istota każdej granicy polega na rozdzieleniu dwóch rożnych obszarów: istota granicy państwowej polega na określeniu zasięgu terytorialnej zwierzcliności poszczególnych państw i niedopuszczeniu do działań na własnym suwerennym terytorium wl;adzy i praw innego państwa. Klasyfikacja granic politycznych wyróżnia kilka ich kategorii:

-    naturalna - przez granice naturalna rozumie się zwykle granice oparte na elementach geomorfologicznych, takich jak góry, rzeki, brzegi jezior lub mórz.

-    geometryczna - sa wyznaczone wzdłuż równoleżników i południków, nie uwzględniają ani właściwości przyrodniczych, ani kulturowych terenu dzielonego.

-    narodowa

Problemem istotnym przy omawianiu granic sa spory graniczne miedzy sąsiadującymi państwami, Z punktu widzenia prawa międzynarodowego wyróżnia się spoiy graniczne i spory terytorialne.

Spor graniczny - dotyczy rożnie stanowiskastron co do interpretacji przebiegu linii granicznej ustalonej traktatem

Spot terytorialny - następuję wtedy, gdy jedna ze stron kwestionuje ważność samego traktatu ustanawiającego granice.

Zmienność granic. Obszarami o znacznej zmienności granic w wyniku konfliktów międzynarodowych sa: Bliski Wschód, Azja Południowo - Wschodnia, oraz środkowa