82669

Zasadniczo wykonywanie administracji publicznej jest zadaniem administracji rządowej i samorządowej. W ograniczonym jednak zakresie biorą udział w wykonywaniu administracji publicznej również podmioty niewchodzące w skład aparatu państwowego, w szczególności organizacje społeczne i zakłady administracyjne. Takie podmioty w niektórych przypadkach wykonują tzw. Funkcje Zlecone z zakresu administracji publicznej w szerszym zaś stopniu realizują tzw. Zadania administracji publicznej.

Ze zleceniem funkcji administracji mamy do czynienia wówczas gdy podmiotowi niebędącemu częścią aparatu państwa przepisy przyznają kompetencje do stosowania rozstrzygnięć jednostronnych, w formach takich, jak czynią to organy administracji. W praktyce oznacza to upoważnienie tych podmiotów do wydawania aktów normatywnych oraz aktów administracyjnych. Przykładem wydawania aktów normatywnych było istniejące w przeszłości ustawowe upoważnienie Centralnej Rady Związków Zawodowych do wydawania powszechnie obowiązujących przepisów dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy (bhp).

Wydawanie przepisów prawa miejscowego przez organy samorządu terytorialnego nie jest funkcją zleconą administracji.

Działania dokonane przez podmiot niebędący organem administracji traktowane są tak jak działania państwa. Zachowują one moc obowiązującą niezależnie od bytu samej organizacji czy innego podmiotu, który wydał dany akt. Nawet jeżeli podmiot, który je wydał, ulegnie likwidacji, akty wydane w ramach funkcji zleconych zachowują moc obowiązującą. Innymi słowy, są one traktowane tak samo, jak działania organów państwa.

Zlecenie funkcji administracji może mieć miejsce tylko w drodze ustawowej bądź na podstawie wyraźnego upoważnienia ustawy, ponieważ kwestie kompetencji organów są zastrzeżone dla sfery materii ustawowej.

Zlecenie funkcji może przy tym przybierać postać zlecenia w samej ustawie, kiedy przewiduje ona określone kompetencje dla podmiotów niebędących organami administracji (np. dla organizacji społecznych, spółdzielni, przedsiębiorstw państwowych), bądź też ustawa może zawierać upoważnienie dla określonych organów administracji do powierzenia części swoich komptenecji określonym podmiotom. Ten drugi przypadek miał miejsce w rozwiązaniach przyjętych ustawie o terenowych organach rządowej administracji ogólnej.

Zlecenie możliwej jest na rzecz wszelkiego rodzaju podmiotów niebędących organami administracji. Możliwe jest więc zlecenie funkcji administracji publicznej na rzecz organizacji społecznych, spółdzielczych, samorządowych, przedsiębiorstw państwowych, spółek handlowych, fundacji, zakładów itd. Przez wiele lat mówiono niemal wyłącznie na temat zlecania funkcji administracji organizacjom społecznym, co miało raczej podłoże doktrynalne ze względu na rolę, jaką miały odegrać organizacje społeczne w przekształceniach społeczeństwa stosowanie do nauki marksistowskiej. Faktycznie podmiotowy zakres zlecenia jest znacznie szerszy i obejmuje co najmniej wymienione wyżej podmioty, z tym zastrzeżeniem że najczęstsze są przypadki zlecania funkcji administracji zakładom użyteczności publicznej i samorządom zawodowym.

Należy zauważyć, że zlecenie funkcji administracji publicznej organizacji społecznej czy przedsiębiorstwu państwowemu lub innemu podmiotowi nie czyni z niego organu administracji. Dany podmiot nadal zachowuje swój charakter prawny, a tyłko w zakresie zlecenia działa jak organ państwowy.