83029

Kosztem alternatywnym danego dobra jest ilość innego dobra, z której trzeba zrezygnować, aby stało się możliwe wytworzenie dodatkowej jednostki tego pierwszego dobra.

Ograniczoność zasobów jest podstawową przyczyną konieczności racjonalnego gospodarowania, którego istotą jest dokonywanie najbardziej korzystnych (optymalnych) wyborów przy podejmowaniu decyzji w zakresie celów społeczno-gospodarczych oraz środków i metod realizacji tych celów.

Ogólnych wskazówek do dokonywania wyboru najbardziej korzystnych (optymalnych) rozwiązań w procesie gospodarowania dostarcza tzw. zasada racjonalnego gospodarowania, zwaną też zasadą gospodarności Może być ona ujmowana dwojako:

♦> jako zasada największego efektu przy danym nakładzie środków •> jako zasada najmniejszego nakładu środków do osiągnięcia danego efektu Spośród różnych wariantów danej decyzji najbardziej efektyw ny ekonomicznie jest tej w którym stosunek efektów do nakładów'jest największy lub stosunek nakładów do efektów najniższy.

PRAWA EKONOMICZNE- stale powtarzające się zależności (związki) między elementami procesu gospodarowania. Problem z ich identyfikacją wynika przede wszystkim ze złożoności procesu gospodarowatua. Jednym z narzędzi stosowanych w ekonomii są modele ekonomiczne

MODEL (lub inaczej teoria) zawiera szereg założeń upraszczających, dotyczących sposobów zachowania się ludzi. Stanowi on więc świadome uproszczenie rzeczywistości Dane ekonomiczne

SZEREG CZASOWY: zawiera kolejne wartości przyjmowane pized dane zmienną w różnych momentach (zazwyczaj prezentowany za pomocą tablic lub wykresów)

DANE PRZEKROJOWE pokazują jaką wartość przyjmuje analizowana zmienna u poszczególnych osób lub też ich grup w określonym momencie

WSKAŹNIK (indeks)- wyraża względną wartość danej zmiennej odniesioną do tej wartości w okresie podstawowym (bazowym)

Indeksy dynamiki - wskaźniki opisujące zmiany określonej wielkości w czasie. Wyróżniamy:

>    indeksy o stałej podstawie (np. rok początkowy = 100)

>    indeksy łańcuchowe (np. poprzedni miesiąc=100)

Wielkości nominalne i realne

WIELKOŚCI NOMINALNE- wielkości wyrażone wartościowo w cenach bieżących WIELKOŚCI REALNE - wielkości wyrażone w cenach stałych Jak zamienić wielkości nominalne na realne i vice versa?

Wskaźnik zmian wartości zmiennej w ujęciu

Wskaźnik zmian wartości zmiauiej w ujęciu realnym =    nominalnym- *100%

Wskaźnik wzrostu cen

RYNKIEM nazywamy całokształt transakcji kupna i sprzedaży oraz warunków, w jakich one przebiegają.

Pełni on funkcję regulatora procesów gospodarczych.

Rynki można klasyfikować wg różnych kryteriów podziału np.

•    wg przedmiotu obrotu można wyróżnić rynek produktów i usług komercyjnych oraz czynników produkcji (ziemi, pracy, kapitału)

•    wg zasięgu geograficznego rynek lokalny, regionalny, krajowy, zagraniczny, międzynarodowy, światowy

•    w zależności od sytuacji rynkowej rozróżnia się rynek sprzedawcy i rynek nabywcy

•    w zależności od stopnia jednorodności przedmiotu transakcji wyróżnia się rynek homogeniczny (jednorodny) np. tynek ropy. pszenicy oraz tynek heterogeniczny (np. rynek pracy - wymagający odmiennych zdolności i kwalifikacji zawodowych)

•    w zależności od stopnia wyrównywania się ceny wyróżniamy rynek doskonały i niedoskonały RYNEK SPRZEDAWCY charakteryzuje długotrwała przewaga popytu nad podażą (sprzedawca znajduje się w bardzo korzystnej sytuacji przetargowej)

RYNEK NABYWCY charakteryzuje się nadwyżką podaży nad popytem (uprzywilejowana pozycja nabywcy) RYNEK DOSKONAŁY spełnia następujące warunki:

•    rozproszenie po strome popytu i podaży

•    brak barier wejścia na rynek

•    prcejrzystość (transparentacja)

•    jednorodność dóbr

Rozproszenie po stronie popytu i podaży oznacza, że każdy z podmiotów dysponuje jednakową siłą ekonomiczną i jest ich bardzo dużo. a co za tym idzie żaden z podmiotów nie może wpływać na kształtowanie się cen.

Decyzje poszczególnych podmiotów są oparte na cenie danej z zewnątrz, z tynku.