83163

razie otrzymania jakiś korzyści, mniejszych od zachowku, mogli wnieść jedynie skargę actio ad supplendam legitimam - skargę o uzupełnienie zachowku.

Nieważność i nieskuteczność testamentu

-    testamenti facti activa - zdolność do sporządzenia testamentu - dojrzała osoba sui iuris. Wyjątek - filius familias, jeśli miał peculium catrense, quasi castrense, adventicum.

testamenti factio pasiva - zdolność bycia dziedzicem - każdy obymtel rzymski. Przysporzenie na rzecz alieni iuris dla pater familias, przysporzenie dla niewolnika - dla jego pana.

-Testament tracił moc. jeśli po jego sporządzeniu powiększała się liczba osób pozostających pod władza testującego.

-Testament stawał się nieskuteczny, jeśli dziedzic nie chciał lub nie mógł go przyjąć. -Testament można było jedynie zmienić, a nie go odwołać. Dopiero za Justyniana można było odmłać testament bez sporządzenia nowego.

Ograniczenia smbody testomnia Lex Voconia (169 r p.n.e.)

-    kobiety nie mogły być ustanowione w testamencie spadkobierczyniami przez członków najbogatszej klasy obywateli rzymskich z majątkiem co najmniej 100000 asów. Za pryncypatu zakaz wyszedł z użycia.

-    ograniczenie w wysokości legatów przekazywanych przez członków najbogatszej klasy obywateli. Pojedynczy zapisobierca nie mógł dostać więcej niż spadkobierca/y. Dot. również donatio mortis causa.

-    dziedziczenie beztestamentowe tylko przez siostry agnacyjne pochodzące od tego samego ojca. Matka i macocha tylko, jeśli była w manus męża.

Lex Falcidia (40 r p.n.e.)

-    zapisy testamentom mogły obciążyć spadek jedynie do %.

Portio debita - zachowek

Testujący nie mógł ograniczać smbody rozporządzania majątkiem przez spadkobiercę lub zapisobiercę. Mogli oni znieść wspóMasność, rozporządzać inter vivos lub mortis causa, a substitutio była dopuszczalna w ograniczonym zakresie.

Kodycyl (codicilli)

-    od czasów Augusta

-    nieformalna prośba w liście skierowanym do dziedziców (testamentowych - codicilli testamentarii lub ustawowych - codicilli ab intestato).

-    rożnego rodzaju nieformalne zapisy, z wyjątkiem ustanowienia dziedzica i wydziedziczenia.

-    w testamencie zamieszczano klauzulę kodycylarną która pozwalała w przypadku nieważności testamentu, utrzymać go w mocy jako kodycyl.

-    wyznaczeniu w nim spadkobiercy byli traktowaniu jak fideikomisariusze uniwersalni.

2