83175

•    Republika (300, od I w. p.n.e. - 600) - konserwatywny wykładnik interesów możnowładztwa, pośredni wpływ na ustawodawstwo

•    Pryncypat - II w. ae. - przejęcie funkcji ustawodawczych. Uchwały na wniosek cesarski (oratio pńnctpti)

Konstytucje cesarskie:

•    Dekret, edykt, lub list mający moc ustawy

•    Dekrety - rozstrzygnięcia spraw spornych - cechy rozstrzygnięć wzorcowych

•    Edykty - normy obowiązujące za żyaa, czasem po śmierci autorów

•    Reskrypty - odpowiedzi, wyjaśnienia wątpliwych kwestii prawnych proces reskryptowi

•    Mandaty - pisemne instrukcje dla urzędników, namiestników prowincji - sprawy administracyjne

•    Cedry charakterystyczne:

o Bezpośrednia działalność prawotwórcza (szczególnie prawo publiczne) o Prawo prywatne - wyzyskanie tradycyjnych czynników prawotwórczych o Indywidualne, doraźne rozstrzygnięcia konkretne, lecz stosowane analogicznie

Pretor i jego edykt:

•    Wymiar sprawiedliwości - tunsdictio częścią najwyższej władzy państwowej - imperium

•    Najpierw konsulowie, od 367 p.n.e. - pretorowie. Jurysdykcja kama - edylowie kuiulm (targi niewolników, bydło), na prowincjach - namiestnicy, odpowiednikiem edylów - kwestorowi.

O Pretor miej ski - praetor urbanus o Pretor peregrynów -praetorperegnnus (od 242 p.n.e.)

•    Ius edicendi - prawo ogłaszania zapowiedzi, w jaki sposób magistratura będzie korzystała z władzy (ochrona w procesie i poza rum, formularze)

•    Ustawa roczna, następca mógł przejąć treść edyktu - tdittum translaticium + edteta nota

• Ok 130 Hadnan polecił Julianowi ujednolicenie edyktów    dictumperpetuum (edykt wieczysty)

•    Ius honorarium

Juryspnidencja okresu przedklasycznego:

•    Odpowiedzi uczonych prawników, zgodne - moc ustawy. Interpretacja prawa zwyczajowego, doradcy magistratur, współpracownicy cesarzy.

•    Republika - monopol kapłanów - układanie formularzy. Kolegium pontytików (6,9,15) -pontifex maocimus. Patrycjusze - narzędzie władzy

•    300 p.ne. - ujawnienie kalendarza sądowego i zbioru formuł prawniczych. Plebejskiponttfex maximus — Tibenus Coruncanius — nauczanie prawa

•    Opiniowanie w konkretnych przypadkach, układanie formularzy aktów prawnych

•    Pod wpływem nauki greckiej - próby definicyjne. Yeterts - dawni:

O Quintus Muaus Scaevola - podręcznik prawa cywilnego O Servius Sulpicius Rufus - komentator edyktu pretorskiego

Juryspmdencja okresu klasycznego:

•    August, lub Tybenusz - przywilej do udzielania opinii prawnych „pod autorytetem cesarza”

• Ścisłość sfoumiłowań, jasność konstrukcji, obróbka szczegółów, oszczędność środków wyrazu

•    Formy literackie:

O Zbiory rozstrzygnięć: responsa, quaestiones disputationes. epistuiae, digesta o Komentarze do ustaw, edyktów, dzieł dawniejszych jurystów O Podręczniki i zbiory zwięzłych zasad: sententiae, regulae, defmttiones, differenttae O Opracowania monograficzne

•    Autorytatywny, dogmatyczny charakter wypowiedzi, brak zainteresowania nauką, nieprzejrzystość systematyki, osłabienie rozmachu twórczego

• 30 - tuspublice respondencie, 33 - włączenie do Digestów

•    Prywatne szkoły prawa — stationes, zakłady nauczania — Sabuuanie i Prokuliame

•    Przedstawiacie z 11II w. n.e.: