83488

8. Pierioczyimikowy Model Osobowości (PMO) (Costa i McCi ae)

•    Statyczne ujęde osobowości

•    Badania metodą swobodnych opisów

•    Spontaniczne opisy osobowości z punktu widzenia dokonujących icli osób

mają istotne znaczenie dla cliarakterystyki osobowości    Źródła PMO

•    Im ważniejsza jest określona cecha tym częściej pojawia się w^r opisie

•    Swobodne opisy dokonywane w różnych językach odzwierciedlają różnice kulturowe w procesie kształtowania się osobowości

•    80% opisów daje się zakwalifikować w ramach PMO

•    Cechy:

-    jako endogenne tendencje podstawowe

-    są zorganizowane w sposób luerarcliiczny. od wąskich i specyficznych do szerokich i ogólnych.

-    podstawowe cechy zawierają element genetyczny (do 40%)

-    rozwijają się w okresie dzieciństwa i osiągają postać dojrzałą w^r okresie dojrzałości, następnie są one stale u osób bez zaburzeń.

-    otoczenie może jedynie utrwalać istniejące cechy albo je modyfikować

•    Na zmianę w osobowości niosą wpłynąć:

-    wydarzenia traumatyczne

-    ciężka choroba

-    psychoterapia

-    dojrzewanie/starzenie się * Kryteria wymiarów osobowości:

-    Ogólność - możliwość opisywania osob. zarówno w kategoriach cech ogólnych jak i szczegółowych

-    Realność - możliwość diagnozy danych cech przez samo-opis i na podst. obserwacji /stabilność czasowa/

-    Niezmienniczość - możl. wyodrębniania danego wymiaru w zarówno w badaniach leksykalnych jak i jego obecność w^r innych wymiarach /funkcjonowanie w innych teoriach, pow tarzalność!

-    Uniwersalność - widoczne u ludzi w różnych kulturach

-    Biologiczność - określony stopień dziedziczności

•    Kwestionariusze

-    NEO

-    NEO-PI

-    NEO-PI-R

-    NEO-FFI

•    Różne rodzaje danych doprowadzają do podobnych czynników osobowości

-    dane L

-    dane Q

-    dane OT

Składniki PMO

Neurotycz ność - Emocjonalne nieprzystosowanie i niez równoważę nie	Kkstrawersja - Jakość i ilość interakcji spoi.	Otwartość na Doświadczenia - Ciekawość pozna wc za	Ugodowość - Kontakty z innymi, orientacja interpersonalna	Sumienność - Stopień zorg., wytrw ałości i motywacji
Lek	T owarzyskość	Wyobraźnia	Zaufanie	Rozwaga
Agresywna wrogość	Serdeczność	Estetyka	Prost oh nij ność	Kompetencje
Depresyjność	Aktywność	Uczucia	Altruizm	Obowiązkowość
Impulsywność	Asertywność	Działalna	Ustępliwość	Dążenie do osiągnięć
Nadwiażliwość	Poszukiwanie doznan	Idee	Skromność	Samodyscyplina
Nadmierny samokrytycyzm	Pozytywna cmocjonalność	Wartości	Skłoiuiość do rozczulania się	Skłoiuiość utrzymywania porz.

2