Dla gazów rzeczywistych zależność ta jest modyfikowana do postaci:
gdzie z - współczynnik ściśliwości gazu
W przepływach cieczy rzeczywistych występują siły ścinające:
Stosunek siły ścinającej F do pola powierzcluii A nazywa się naprężeniem ścinającym i jego wielkość dla przepływu płynu rzeczywistego została opisana przez Newtona zależnością:
F__ dw A ^ dy
Z równania tego wynika, że naprężenia ścinające powodujące wzajemne przesuwanie się dwóch warstw cieczy oddalonych od siebie o odległość dy jest wprost proporcjonalne do gradientu prędkości w tym kierunku. Współczynnik proporcjonalności rj nazywa się współczynnikiem lepkości dynamicznej, lepkością dynamiczną lub po prostu lepkością. Dla płynów newtonowskich, tj. gazów i większości cieczy np wody, oleju, alkoholu itp. Jest to wielkość stała zależna tylko od temperatury. Wymiar współczynnika lepkości dynamicznej wynika oczywiście z równania Newtona:
m s m
[r|]= -^-s - Pa • s m'
Wśród płynów „nienewtonowskich” czyli nie stosujących się do prawa Newtona można wymienić galarety, pasty, farby olejne, szlamy, zawiesiny itp.
Średnia prędkość płynu
Przepływ płynu przez rurociąg może zaistnieć wtedy, gdy w rozpatrywanym wycinku rurociągu wystąpi gradient ciśnienia. Można to powiedzieć inaczej: gradient ciśnienia Ap>0wywołuje ruch płynu m>0 (strumień masy płynu jest większy od zera). Jak wytworzyć taki gradient ciśnienia? Dla cieczy najprostszym sposobem jest pochylenie rurociągu, to znaczy, zastosowanie różnicy poziomów pomiędzy wlotem i wylotem. Innym sposobem może być zastosowanie pompy lub dla gazu wentylatora czy dmuchawy.
2