85119

TEMAT: dysonans poznawczy a potrzeba podtrzymywania samooceny

dysonans poznawczy: popęd spowodowany poczuciem dyskomfortu, pierwotnie definiowany jako konsekwencja utrzymywania dwóch lub więcej niezgodnych ze sobą elementów poznawczych, następnie określany jako konsekwencja zaangażowania się w działanie, które jest sprzeczne z koncepcją siebie jako osoby przyzwoitej i rozsądnej

elementy poznawcze: myśli, uczucia, przekonania bądź wiedza o czymś

dysonans podecyzyjny: dysonans, który zostaje nieuchronnie wzbudzony po podjęciu decyzji. W takiej sytuacji dysonans jest najczęściej likwidowany przez podwyższenie atrakcyjności wybranej alternatywy i zdewaluowanie alternatywy odrzuconej

techniki niskiej piłki: pozbawiona skrupułów strategia, mocą której sprzedawca nakłania klienta, by zgodził się kupić produkt po bardzo niskiej cenie; następnie twierdzi, że to była pomyłka, i podnosi cenę; często klient godzi się na zakup po zawyżonej cenie

pojęcie ja: suma całej wiedzy o sobie uwzględniająca tożsamość, zdolności i role

uzasadnianie wysiłku: występująca u ludzi tendencja do podwyższania oceny tego, na co ciężko pracowali, aby to osiągnąć

uzasadnienie zewnętrzne: wyjaśnienie, jakie podaje osoba dla swojego dysonansowego zachowania, wskazując na przyczynę, która znajduje się poza mą samą (np. jeśli ktoś coś robi, aby uzyskać dużą nagi odę lub uniknąć surowej kary)

uzasadnianie wewnętrzne: likwidowanie dysonansu poprzez dokonanie jakiejś zmiany w sobie (np. swojej postawy lub zachowania)

obrona stanowiska niezgodnego z własną postawą: proces, który pojawia się, gdy ktoś wyraża opinię lub postawę sprzeczną ze swoim osobistym przekonaniem lub postawa

niewystarczająca kara: dysonans wzbudzony wtedy, gdy jednostka nie ma wystarczającego zewnętrznego uzasadniania, że nie zaangażowała się w pożądane przez nią działanie lub zrezygnowała z pożądanego przez nią obiektu, co zwykle prowadzi do obniżenia atrakcyjności zakazanego obiektu czy działania

autoperswazja: długotrwałą zmiana postawy, która jest konsekwencją prób usprawiedliwiania samego siebie

teoria podtrzymywania poczucia własnej wartości: teoria, która głosi, że wyobrażenie o nas może być zagrożone zachowaniem dnigiej osoby i że na wielkość tego zagr ożenia zarówno to, jak bliska jest nam ta osoba, jak i znaczenie jej zachowania dla naszego pojęcia JA

teoria afirmacji: teoria sugemjąca, że ludzie będą likwidować wpływ dysonansu wzbudzającego zagrożenie ale ich samooceny przez potwierdzanie swojej kompetencji w dziedzinie, która nie jest związana z zagrożeniem

teoria samopotwierdzania; teoria sugerująca, że ludzie posiadają potrzebę potwierdzania swojego pojęcia ja, bez w^rzględu na to, czy to pojęcie jest pozytywne czy negatywne. W pewnych sytuacjach ta tendencja może być w konflikcie z podwyższaniem własnej w^rartości i usprawiedliwianiem siebie

pułapka racjonalizacji: możliwy skutek działanie wywołany w procesie redukcji dysonansu usprawiedliwień samego siebie, które ostatecznie skończą się łańcuchem niedorzecznych i niemoralnych działań