86110

posiadaczy; biedacy nie mają żadnego tytułu, aby uzyskać pełnię praw politycznych w państwie. „Nie jest możliwe na naszym nieszczęsnym globie, aby ludzie żyjący w społeczeństwie nie byli podzieleni na dwie klasy: bogatych, którzy rządzą i na biednych, którzy im służą”. „Gdy motłoch zaczyna rozumować, wszystko jest stracone”. Równość polega jedynie na równości ludzi wobec prawa natury (może decydować o sobie, swej rodzinie, swym majątku), w sferze polityczno-prawnej równość jest nieosiągalna. Wolność nie jest nieograniczona, wolność uzależniona jest od praw, wolność to praworządność. Własność to swoboda bogacenia się i decydowania o swoim majątku (burżuazyjny utylitaryzm). Wolter chwalił pożytek zbytku i wyrafinowanych przyjemności, które dają postęp cywilizacji. Luksus sprzyja rozwojowi produkcji, daje zatrudnienie rzeszy biednych, bogaci państwo - egoizm w bogaceniu się jednostek jest wartościowy społecznie. Ludzkie przywary: zbytek, pycha, chciwość są warunkiem pomyślności ogólnej. 3 rzeczy wpływają nieprzerwanie na ducha ludzkiego: klimat, rząd i religia. Na losy społeczeństwa wpływają również ludzkie poglądy. Wolter negatywnie oceniał dotychczasowe poglądy, które kształtował przesąd, fanatyzm i ciemnota. Jest jednak optymistą, gdyż wierzy w postęp umysłu ludzkiego. Jego koncepcja historiografii zrywała z chronologicznym zestawieniem niezliczonych faktów, czy też mniej lub bardziej sfałszowanymi opisami bohaterskich czynów. W dziejach całej ludzkości uwzględniał jedynie rozwój kultury przejawiającej się w osiągnięciach na polu nauki, architektury, sztuki, prawa i obyczajów. Pokazują one drogę ludzi do królestwa rozumu. Odkrycie prawdy pozwoli przeprowadzić ludzkość z ignorancji i fanatyzmu na stały ląd. Ogromną w tym rolę odgiywają filozofowie. Współcześni mówili o nim, że piekło złożyło w jego ręce całą swą moc. Koncentrował się bowiem w zasadzie na walce o wolność religii. Każdy człowiek ma swe wewnętrzne, indywidualne życie, swe osobiste wartości, na które nikt z zewnątrz nie może oddziaływać. Człowiek zatem nie powinien być skrępowany w uzewnętrznianiu swych wierzeń i poglądów. Ustawodawstwo