86351

FUNDUSZE CELOWE - są stworzone do finansowania takich zadań należących do organów publicznych (państwowych lub samorządowych), które mogłyby być finansowane z budżetu, lecz z pewnych względów uznano, iż dla ich realizacji należy stworzyć odrębne budżety. Fundusze celowe charakteryzuje celowe przeznaczenie gromadzonych w nich dochodów. Są tworzone na podstawie odrębnych ustaw (ustawa powołuje konkretny fundusz). Przychody funduszy pochodzą z dochodów publicznych. Fundusze celowe dzielą się na państwowe lub samorządowe (odpowiednio: gminne, powiatowe lub wojewódzkie). Jako ważna cechę można także podać nieokreślony czas ich funkcjonowania, który jest jednak zazwyczaj dłuższy jak rok.

FUNKCJE: ■"funkcję alokacji środków publicznych - polegająca na alokacji zasobów gospodarczych wykorzystując mechanizm administracyjny;

■"funkcję redystrybucji dochodów w gospodarce i społeczeństwie - polegającą na zmianach w proporcjach wykorzystania dochodu narodowego poprzez przymusową ingerencję w dochody osób i podmiotów gospodarczych lub poprzez dobrowolną rezygnację przez te podmioty z części dochodów na rzecz funduszy,

■"funkcję mobilizacji środków publicznych - czyli sprzyjanie powiększaniu środków publicznych, zwłaszcza w sytuacjach, gdy nie jest to możliwe przy użyciu tradycyjnych instrumentów fiskalnych, ■"funkcję racjonalizacji wydatków publicznych - odnoszącą się do stabilizacji hierarchii zadań i celów. Funkcjonowanie funduszy celowych może polecać na:

■"wyodrębnieniu z budżetu państwa osobnego rachunku, na któtym gromadzone są dochody i wpływy danego funduszu, oraz z których właściwy dysponent, najczęściej w randze ministra rozdysponowuje zgromadzone tam środki np. Fundusz Pracy;

■"stworzenie funduszu celowego poprzez tworzenie struktur otganizacyjnych i nadanie mu osobowości prawnej; wówczas to dysponentem środków zgromadzonych na rachunkach funduszu staje się organ tego funduszu w randze np. prezesa zarządu np. Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, PFRON, Narodowy Fundusz Ochrony Zdrowia (NFOZ).

Jednym z rodzajów funduszy celowych wyodrębnionym na podstawie pizedmiotu finansowanego z jego źródeł wyróżniamy fundusze finansujące ochronę środowiska. Zaliczymy tu: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW), Fundusz Leśny oraz Fundusz Ochrony Gruntów Rolnych (FOGR).

Inne fundusze celowe: Państwowy fundusz kombatantów,

Fundusz ochrony środowiska i gospodarki wodnej,

Fundusz kościelny.

AGENCJE RZĄPOWĘ - WYKONAWCZE

utworzona na mocy ustawy państwowa osoba prawna w celu realizacji zadań publicznych pod nadzorem właściwego ministra np. Agencja Rynku Rolnego; agencje zarządzają miniem publicznym i uzyskują dochody np. z jego sprzedaży, dzierżawy. Nie powinny mieć deficytu.