51294

-    prawo natury: pewni ludzie są stworzeni do niewoli, nie posiadają rozumu tylko siłę fizyczną, niewola jest dla nich pożyteczna i

sprawiedliwa, są poza państwem

-    z natury niewolnicy są barbarzyńcami. Grecy są ludźmi wolnymi

-    gdy brali jeńców, odprawiali ich do domu, Grek-jeniec traktowany był jako gość

-    prawo ludzkie: nie wszyscy, którzy są niewolnikami, są nimi z natury, niektórzy są na podstawie prawa ludzkiego

Inaczej było w starożytnym Rzymie - można było spotkać niewolnika inteligentnego (nierzadko mądrzejszego od swego pana) - był on droższy.

Prawo natury

Prawo natury - to powszechne i niezmienne reguły, które rządzą wszechświatem, a więc także i naszym

światem i światem życia

społecznego.

-    ich treść jest możliwa do poznania, kiedy przyglądamy się temu światu.

-    postanowienia prawa natury są obecnie w każdym z nas,

-    wszystko, czemu się przyjrzymy wskazuje na ład i harmonię wszechświata.

-    niektórzy z nas poznają je w sposób bardziej dokładny niż inni. (nie znaczy to, że mogą nami rządzić tylko filozofowie)

-    te postanowienia mają być przestrzegane w prawach stanowionych, jeśli więc prawo natury będzie przestrzegane,

zapanuje w państwie taki sam ład i harmonia jak we wszechświecie - wtedy trzy potrzeby zostaną zaspokojone i będziemy

się cieszyć dobrym życiem.

W odróżnieniu od sofistów widzi prawo natury także w instytucjach stworzonych przez człowieka. Istnieje prawo stanowione i

naturalne niesprzeczne ze sobą, do prawa naturalnego zalicza sprawiedliwość, własność i władzę. Sprawiedliwość jest trwałą dyspozycją (jak doskonałość etyczna),

-    sprawiedliwość legalna - postępowanie zgodnie z prawem i słusznością; może być

-    wyrównawcza (pomiędzy jednostkami)

• rozdzielcza (państwo wobec jednostek)

Idea przewodnia to wspólnota. Jednostka to podporządkowana całości istota społeczna. Społeczeństwo to organiczna współnota

naturalna. Władza to pochodna natury. Państwo to zjawisko naturalne, tożsame ze społeczeństwem. Własność służy „dobremu życiu " - życie oparte na cnocie umiaru.

Gloryfikował Arystoteles polis - było ono punktem odniesienia. Wkrótce polis przeszło do historii, a kres jemu położył właśnie

wychowanek Arystotelesa - Aleksander Wielki. Okres klasyczny zakończył się. Fundamentalnym zadaniem filozofii było teraz

sformułowanie odpowiedzi na pytanie jak żyć bez polis? Polis dawało to odpowiedź na to, jak żyć. Samo istnienie polis wskazywało bowiem, jak człowiek ma się doskonalić.