86413

% art. 125 - ogólnokrajowe w sprawach o szczególnym znaczeniu dla państwa;

% art. 90 ust. 3 - „referendum unijne";

% art. 235 ust. 6 - referendum konstytucyjne zatwierdzające zmiany rozdziału I, II i XII;

% referendum lokalne.

* demokracja pośrednia (przedstawicielska) - wskazane na pierwszym miejscu w konstytucji przez co uznane za podstawową formą sprawowania władzy.

-    Wymogi istnienia demokracji pośredniej:

% istnienie parlamentu (art. 10, art. 95);

% demokratyczna procedura wyłaniania izb (powszechność, bezpośredniość, równość i tajność głosowania) (art. 96 ust. 2 i art. 97 ust. 2);

% regularnie odbywające się wybory (art. 98);

% przedłużenie kadencji tylko w sytuacjach nadzwyczajnych (art. 228);

% system polityczny oparty na zasadach pluralizmu (art. 11-13);

% odpowiednio silna pozycja i kompetencje w systemie organów państwowych.

—    przedstawiciel Narodu:

% art. 104 (art. 108) - posłowie i senatorowie przedstawicielami Narodu, ale zasada mandatu wolnego;

% Konstytucja nie określa Prezydenta mianem przedstawiciela Narodu, choć materialnie jest nim, gdyż pochodzi z wyborów powszechnych, co nadaje mu szczególną pozycją;

% organy przedstawicielskie to też organy samorządu lokalnego, ale ze wzglądu na ograniczony terytorialnie zakres ich legitymacji nie są traktowani jako przedstawiciele Narodu.

ZASADA NIEPODLEGŁOŚCI I SUWERENNOŚCI PAŃSTWA

nie ma tak uniwersalnego charakteru jak inne zasady, ale została silnie podkreślona ze wzglądu na historyczne doświadczenia poczynając od okresu rozbiorów, poprzez doświadczenia II wojny światowej, a kończąc na okresie PRL. Zresztą jest to typowa konstrukcja dla konstytucji państw, które odzyskały niepodległość, a i inne państwa też jej używają;

wstąp - nawiązuje do walki przodków o niepodległość, jak również przypomina okres, w którym Naród pozbawiony był możliwości suwerennego i demokratycznego stanowienia o losie Ojczyzny;

art. 5 wskazuje na zadania Rzeczypospolitej, wskazując, że są to strzeżenie niepodległości i nienaruszalności terytorium i stawia je na pierwszym miejscu wśród tych zadań;

art. 26 ust. 1 określa w tym kontekście rolą Sił Zbrojnych, a art. 85 ust. 1 obywatelski obowiązek ochrony Ojczyzny;

art. 126 ust. 2 stawia Prezydenta na straży suwerenności i bezpieczeństwa Państwa oraz nienaruszalności i niepodzielności jego terytorium.

Niepodległość to odrąbny byt państwowy, a suwerenności to zdolność państwa do samodzielnego decydowania o dotyczących go sprawach.