XVI wiek:
W kontekście podziałów religijnych pojęcie „tolerancja religijna" oznaczała dopuszczenie innych wyznań religijnych i pogodzenia się z ich obecnością.
W XVI i XVII w. tolerancja religijna staje się pojęciem prawnym. Rządy wydają akty o tolerancji, które nakazują urzędnikom i prawowiernej ludności tolerancyjne zachowania wobec mniejszości religijnych - luteranów, hugenotów, papistów. Poprzez taki akt prawny władza zwierzchnia domaga się od społeczności zazwyczaj przeważającej liczebnie tolerancyjnego zachowania wobec członków innej, do tej pory uciskanej lub prześladowanej wspólnoty religijnej.
Religijna tolerancja wobec innowierców została później uogólniona do najszerzej pojmowanej tolerancji politycznej wobec inaczej myślących. W obu tych przypadkach istotna jest jednak obecność "elementu sprzeciwu".
XVII i XVIII wiek - uzasadnienia religijnej tolerancji utorowały drogę do sekularyzacji państwa i przeorientowania podstaw jego legitymizacji w kierunku laickim. Walka o tolerancję religijną staje się wzorem właściwie rozumianej wielokulturowości i równoprawnej koegzystencji różnych kulturowych form życia w obrębie tej samej wspólnoty politycznej w obu wymienionych aspektach.
Wolność religijna stała się modelem dla wprowadzenia innych praw kulturowych. Także i one - podobnie jak wolność praktykowania religii - służą zapewnieniu obywatelom równego dostępu do form komunikacji, przekazu oraz praktyk wspólnoty, które każdy uważa za konieczne dla wytworzenia i utrzymania osobistej tożsamości.