Spośród różnych możliwych kryteriów klasyfikacji wymienników bardzo ważne jest wzajemne usytuowanie przepływu czynników. Najprostszym przypadkiem jest równoległy przepływ płynów charakterystyczny dla tzw wymienników równoległoprądowych, istnieję przy tym dwie możliwości:
- przepływ obu czynników w tym samym kierunku, czyli współprąd,
- przepływ czynników w kierunkach przeciwnych, czyli przeciwprąd
Możliwości te, które przedstawiono na rysunku 23.1, stanowię zarazem graniczne rozwiązania pod względem cieplnym. W przeciwprądowym wymienniku ciepła wydajność cieplna (moc) jest większa niż we wspólprądowym o tej samej powierzchni (przy innych warunkach na dopływie takich samych), można więc czynnik l schłodzić lub czynnik 2 podgrzać w największym stopniu. Z tego względu stosowanie przeciwprądu będzie prawie regułę Jednakże zastosowanie wspólprądu jest niekiedy bardzo celowe, gdyż rozwiązame to zapewnia bardziej wyrównany rozkład temperatury przegrody w wymienniku oraz niższe wartość maksymalnej temperatury ścianki, co jest istotnym czynnikiem konstrukcyjnym
Rys.23.1. Porównanie przepływu współprądowego i przcciwprądowcgo
Jako regułę przyjmujemy indeks dla płynu cieplejszego - oddającego ciepło, natomiast indeks „2" będzie dotyczył płynu chłodniejszego - nagrzewanego
Analizę przeprowadzamy przy założeniach upraszczających:
- współczynnik przenikania ciepła k jest w całym wymienniku taki sam,
- nie występują straty ciepła do otoczenia,
- ciepło właściwe cf czynników nie zależy od temperatury
108