80523

Droga generacja praw człowieka jest związana z rozwojem społeczno-gospodarczym Europy w XIX i na początku XX wieku. W związku z przemianami społecznymi (gospodarka kapitalistyczna) pojawia się koncepcja o nadaniu państwu roli aktywnej. Państwo nie miało już być nocnym stróżem (wg koncepcji klasycznego liberalizmu z XVIII państwo miało strzec własności poddanych, porządku społecznego istniejącego w danym państwie) Ta idea państwa jako „nocnego stróża” zaczęła odchodzić i pojawiła się koncepcja o aktywnej roli państwa. Pojawia się koncepcja przyznania obywatelom pewnych określonych praw socjalnych, chodzi tu o takie prawa obywatelskie jak:

-    prawo do ubezpieczenia społecznego,

-    prawo do ochrony zdrowia,

-    prawo do nauki i inne.

Te prawa pojawiają się w niektórych państwach jeszcze w końcu XIX w. Przede wszystkim duże znaczenie miało tu ustawodawstwo socjalne w Niemczech końca XIX wieku, gdy rząd Bismarcka (w wyniku zaostrzających się stosunków społecznych, w wyniku wzrostu popularności partii socjaldemokratycznych socjaldemokratycznych w społeczeństwie) przyznawał obywatelom szereg uprawnień socjalnych. Jednak najwaźttiejsze znaczenie dla nas ma okres po I wojnie światowej, gdyż wówczas - pod groźbą przewrotu komunistycznego - w konstytucjach były zapisywane w/w prawa socjalne.

III. Trzecia generacja:

Tzw prawa trzeciej generacji są prawami bardzo specyficznymi, gdyż nie chodzi w nich o nadanie obywatelom jakichś określonych pr aw', tylko chodzi o to, aby zmusić państwo popr zez odpowiednie zapisy konstytucyjne do prowadzenia określonego rodzaju polityki Tak więc prawa trzeciej generacji (zwane też prawami solidarnościowymi) są to tak naprawdę zasady polityki państwa określone w Konstytucji Przykład prawa trzeciej generacji:

Prawo do pracy rozumiane w znaczeniu podmiotowym (czyli prawo, którego skutkiem jest to, że obywatele mogą pójść do sądu ze skargą na państwo, że nie realizuje wynikającego z Konstytucji prawa do pracy). Przyznanie obywatelom takiego pratva dopr owadziłoby do katastrofy finansowej państwa Ten problem został rozwiązany w ten sposób, że w art. 65 ust 5 Konstytucji RP znajdujemy zapis: „Władze publiczne prowadzą politykę zmierzającą do pełnego, produktywnego zatrudnienia poprzez realizowanie programów zwalczania bezrobocia, w tym organizowanie i wspieranie poradnictwa i szkolenia zawodowego oraz robót publicznych i prac interwencyjnych”. Ten zapis można określić jako „prawo do pracy". Z tego zapisu konstytucyjnego nie wynika jednak prawo każdego obywatela do złożenia skar gi na państwo. Jest tu zapisana tylko pewnego rodzaju linia polityki, którą państwo ma prowadzić w tej jednej, określonej dziedzinie.

Tego rodzaju zapisy o prowadzeniu przez państwo okr eślonego rodzaju polityki znajdujemy również w innych przepisach konstytucji, np. art. 75: „Władze publiczne prowadzą politykę sprzyjającą zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych obywateli, w szczególności przeciwdziałają bezdomności, wspierają rozwój budownictwa socjalnego oraz popierają działania obywateli zmierzające do uzyskania własnego mieszkania”.

Prawu człowieka w RP.

Jeżeli chodzi o nasze obecne rozwiązania konstytucyjne, to problematyka praw człowieka jest uregulowana w Konstytucji RP w rozdziale II. Jest to najdłuższy, najobszerniejszy rozdział naszej konstytucji; składa się on z 6 podrozdziałów. Mamy wyróżnione (podobnie jak generacje praw' człowieka):

-    wolności i prawa osobiste,

-    wolności i prawa polityczne,

-    wolności i prawa ekonomiczne, socjalne i kulturalne

[Samodzielnie nauczyć się: zasady przewodnie statusu jednostki w Konstytucji RP; chodzi tu o takie zasady jak:

-    zasada godności człowieka (art. 30),

-    zasada wolności (art 31 ust. 1 i 2; ust. 2 zdanie 2 - odwracając tok myślenia ustrojodawcy można powiedzieć, że każdy może czynić to, czego prawo mu nie zakazuje; organy władzy publicznej muszą działać na podstawie