OSIĄGANE STOSUNKI SPOŁECZNE - takie, które nawiązuje się na mocy własnej decyzji, w wyniku własnych starań
KRYTERIA UNIWERSALISTYCZNE - takie, które dają równe szanse każdemu potencjalnemu kandydatowi
KRYTERIA PARTYKULARYSTYCZNE - takie, które dają z góry większe szanse albo eliminują niektórych potencjalnych kandydatów ze względu na okoliczności bezpośrednio niezwiązane z pozycją i rolą, do których aspirują
MERYTOKRATYCZNA SPRAWIEDLIWOŚĆ - nierówny dostęp do szans życiowych czy przywilejów, wynikający jednak wyłącznie ze szczególnego wysiłku i osobistych zasług
Kryterium drugie:
Po co nawiązujemy stosunki społeczne (czynnik motywacyjny)?
INSTRUMENTALNE STOSUNKI SPOŁECZNE - takie, które służą realizacji potrzeb, celów czy aspiracji partnerów w iDnnej dziedzinie niż ta, której dotyczy stosunek
AUTOTELICZNE STOSUNKI SPOŁECZNE - takie, których sens i cel leży w samym obcowaniu partnerów ze sobą, bez względu na jakiekolwiek inne korzyści
Kryterium trzecie:
Ze względu na cliarakter normatywnej regulacji
STOSUNKI FORMALNE - działania partnerów są bardzo szczegółowo i precyzyjnie zdefiniowane oraz traktowane jako obligatoryjne, pod sankcją nieważności samego stosunku STOSUNKI NIEFORMALNE - działania i interakcje partnerów mają różny kształt i różny przebieg i są w znacznym stopniu spontaniczne
Kryterium czwarte:
Dotyczy zakresu działań i interakcji mieszczących się w ramach stosunku społecznego
ROZPROSZONE (pojemne) STOSUNKI SPOŁECZNE - takie, które obejmują wiele różnorodnych treściowo interakcji