90660

wymiar należy umieszczać tam, gdzie jest niezbędny ze względu na kolejność poszczególnych czynności produkcyjnych.

W odniesieniu do rysunków roboczych w normie [84], a także w [52] sformułowano podane niżej zasady ogólne wymiarowania. Są to:

•    Zasada wymiarów koniecznych. Należy podać wymiary konieczne i tylko konieczne do zobrazowania przedmiotu.

•    Zasada niepowtarzalna wymiarów. Wymiar należy podać tylko jeden raz w miejscu, w którym jest on najbardziej zrozumiały i potrzebny.

•    Zasada niezamykania wymiarów. Łańcuch wymiarowy nie powinien być zamknięty i należy pominąć wymiar najmniej ważny. Pizyjęto, że w'ymiar ze znakiem ~ nie zamyka łańcucha i może być stosowany, jeśli zachodzi

potrzeba, np. do określenia długości całkowitej elementu.

•    Zasada wymiarów oczywistych. Nie podaje się wymiarów oczywistych (np.

kąta prostego, wysokości dwuteownika walcowanego).

Przy wymiarowaniu pozycji i elementów konstrukcyjnych należy pamiętać o odchyłkach od wymiarów teoretycznych które powstają w trakcie produkcji wyrobów' walcowanych (tzw. odchyłki hutnicze) i obróbce warsztatowej. W wyniku niezamykania ciągów wymiarowych odchyłki te, wynoszące najczęściej kilka lub kilkanaście milimetrów, znajdą się na odcinku „otwartym", który musi być w związku z tym odpowiednio dobrany (por. rys. 1.40a i b. rys. 1.42a i b oraz rys. 1.43a i b).

Rysunki 1 40a i b [52] pokazują ten sam fragment konstrukcji, przy czym z punktu widzenia produkcji wymiarowanie na rys 1.40a jest błędne, na rys. 1.40b zaś poprawme. Na rysunku 1 40b podstawą w^rymiarową jest praw'a krawędź belki, w^rymiar zaś 5705 mm jest wymiarem podstawowym i od jego dokładności zależy możliwość zmontowania belki. Łańcuchy wymiarowe są otwarte, a wymiar 5810 mm nie zamyka ich (pośrednio), gdyż występuje ze znakiem Odchyłki produkcyjne znajdą się w polach „otwartych", gdzie ich obecność uznano za nieszkodliwą. Wszystkie w'ymiary lokalizujące otwory w pionie powiązano z krawędzią jednej półki (górnej), przez co odchyłka produkcyjna (hutnicza) wysokości belki znajdzie się poniżej dolnego otworu. Jest to prawidłowe, gdyż umożliwia uzyskanie dokładnego usytuowania górnej krawędzi belki. W przekroju A-A otwory zlokalizowano w kierunku poziomym względem krawędzi blachy, w pionie nawiązano zaś do lica górnej półki.