b). a contrario (z przeciwieństwa)
a maiori ad minus (z silniejszego na słabsze)
c). a fortiori
a minori ad maius (ze słabszego na silniejsze)
Organ stosujący prawo musi stwierdzić stan faktyczny, w wyniku czego następuje materialne związanie faktów z normami. Dąży się więc do ustalenia tzw. Prawdy materialnej, tj. rzeczywistego stanu rzeczy., oraz prawdy formalnej tj. takiego obrazu faktów, na jaki zgodzą się strony postępowania przed organami stosującymi prawo albo jaki wynika z domniemań prawnych. Udowadnia się istnienie określonego zdarzenia wywołującego skutki prawne.
Nie dowodzi się faktów, które są:
- powszechnie znane ( notoria powszechne )
- urzędowo znane sądowi ( notoria sądowe )
- urzędowo zaświadczone w dokumentach
- przyznane przez stronę przeciwną
- ustalone przez wnioskowanie z innych ustalonych faktów ( następstwo faktów) ( domniemanie faktyczne)
- domniemania ustalone przez prawo gdy nie zostały one obalone dowodem przeciwnym ( domniemanie prawne)
Rodzaje domniemań:
a) , faktyczne ( preasumptio facti)
b) . prawne ( preasumptio iuris)
Domniemanie prawne wiąże sąd, dopóki nie zostanie wzruszone ( obalone ). Wzruszenie domniemania następuje mocą dowodu przeciwnego. Prowadzi do obalenia przyjętego domniemania. Ciężar przeprowadzenia dowodu przeciwnego spoczywa na tym, kto chce domniemanie obalić.
Trzy elementu przepisu zawierającego domniemanie:
a), przesłanka domniemania ( poprzednik)
Określa zbiór lub klasę sytuacji, dla których ustanowiono odpowiednie domniemanie. Zawiera okoliczności, które muszą być udowodnione.