23. Formy postępowanie wyjaśniające.
Rozprawa jest formą postępowania wyjaśniającego. Rozprawa umożliwia koncentrację w jednym czasie i miejscu wszystkich uczestników postępowania w danej sprawie, którzy ustnie i bezpośrednio dokonują poszczególnych czynności procesowych. Organ jest obowiązany przeprowadzić rozprawę, gdy: przyspieszy to lub uprości postępowanie, zapewni to osiągniecie celu wychowawczego, wymaga tego przepis prawa, zachodzi potrzeba uzgodnienia interesów stron, jest to potrzebne do wyjaśnienia sprawy przy udziale świadków, biegłych, w drodze oględzin. Wystąpienie jednej z przesłanek zobowiązuje organ do przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego w formie rozprawy. Organ ocenia wystąpienie przesłanki uzasadniającej przeprowadzenie rozprawy. Do czynności poprzedzających rozprawę należą: wezwanie stron do złożenia wyjaśnień, dokumentów i innych dowodów, do stawienia się na rozprawę, wezwanie świadków i biegłych, zawiadomienie o rozprawie jednostek, organizacji, oso, których udział jest uzasadniony. Wezwanie na rozprawę doręcza się na piśmie, określając w nim miejsce, termin, przedmiot rozprawy. Można wyróżnić część wstępną ( obejmuje otwarcie, ustalenie czy stawiły się osoby wezwane, stwierdzenie czy nie ma podstaw do odroczenia rozprawy) i właściwą rozprawy ( obejmuje właściwe postępowanie dowodowe, strona może składać wyjaśnienia, zgłaszać żądania, propozycje i zarzuty oraz przedstawiać dowody na ich poparcie). Jednak postępowanie wyjaśniające może odbywać się w formie tzw. postępowania gabinetowego, gdy: w sprawie jest tylko jedna strona, gdy jest kilka stron, ale ich interesy nie są sprzeczne, gdy do udowodnienia stanu faktycznego w danej sprawie wystarczającym środkiem dowodowym są dokumenty. W tym postępowaniu mogą być przeprowadzone te same czynności dowodowe co na rozprawie. Opiera się ono na zasadzie pisemności. Jest mniej sformalizowane, ale obowiązują wszystkie reguły postępowania dowodowego. Strona musi mieć zapewniony czynny udział we wszystkich czynnościach procesowych.