Sojusz- pojęcie niejednoznaczne, państwa średnie wchodzą w sojusze, mocarstwa nie muszą. Typowym zachowaniem jest np. dobranie Polski do misji stabilizacyjnej w Iraku przez USA-legitymizacja tego czynu.
Sojusz to formalne lub nieformalne, dwu lub wielostronne porozumienie, którego celem jest poprawa sytuacji bezpieczeństwa zawierających je stron. To powoduje zatarcie granicy miedzy sojuszem a umowami bezp. zbiorowego.
Kryterium [Bezpieczeństwo zbiorowe |Sojusze | ||
Pochodzenie zagrożenia |
Z wnętrza systemu |
Z zewnątrz |
Zasięg systemu |
uniwersalny |
Ekskluzywny |
Instytucjonalizacja |
niezbędna |
Możliwa |
Funkcje |
Operacje pokojowe |
Obrona przed agresją |
+ operacje pokojowe | ||
Przykłady |
ONZ OB WE UE |
NATO |
Casus foederis- obrona przed agresją (typowa funkcja sojuszu) , ale sojusze ewoluują i są podobne do syst. bezp. zbiorowego.
Wąskie ujęcie sojuszu- formalne porozumienie co najmniej 2 państw dot. współpracy wojskowej w sytuacji potencjalnego lub rzeczywistego konfliktu zbrojnego lub innego zagrożenia. Sojusz jest zawierany przeciw państwom nie będącymi jego stronami. Sojusze należy odróżnić od nieformalnych koalicji. Podstawową funkcja sojuszu jest wywieranie siły zbrojnej na wspólnym wrogu przed sobą a nie ochrona członków przed sobą nawzajem.. Cechy sojuszy:
-sumowanie zasobów militarnych jego członków -militarny charakter
-wspólny interes w zmianie lub zatrzymaniu statusu quo
- są zorientowane a przyszłość Rodzaje sojuszy:
-obronne
-defensywne
- pakty o nieagresji -pakty o neutralności
Trwałość sojuszy- statystycznie, obronne 2x dłużej niż ofensywne. Te są rzadkie, krótkotrwałe i nie są mile widziane.
Czynniki określające żywotność sojuszy :
-wojna miedzy mocarstwami
- kontekst jego zawierania
3 czynniki międzynarodowe, które popychają do sojuszy- ujęcie realistyczne ♦przyłączenie defensywne(banwagoning) - sojusz z państwem silniejszym (np. Rumunia z III Rzeszą sprzed 1941 roku)
♦przyłączenie ofensywne- celem jest udział w zyskach (np. Polska dla USA w Iraku) ♦równoważenie zagrożenia- łączenie potencjałów aby zachować równowagę, staje się bezużyteczny w przypadku braku przeciwwagi
Czynniki wewnętrzne- w sojusze wchodzą państwa podobne do siebie, maja wspólny interes, chcą poprawy własnego reżimu.
♦niewystarczające zasoby wewnętrzne
♦chęć ograniczenia ekonomicznych kosztów zwiększenia militarnego potencjału ♦dążenie do legitymizacji działań międzynarodowych i ograniczenie krytyki ♦przeszkody strukturalne lub polityczne w zwiększaniu potencjału militarnego