95248

klasowej. W jej wyniku następuje przejście od jednej, przestarzałej, niższej formacji społecznej, do nowej, wyższej, bardziej postępowej. Pochód rewolucji w dziejach miała zamknąć rewolucja socjalistyczna, dokonana przez klasę robotniczą w interesie wszystkich klas, całego społeczeństwa, a nawet ludzkości. Marks i Engels marzyli o rewolucji nieustającej, która trwałaby dopóty, dopóki proletariat nie zdobędzie władzy państwowej w całym świecie.

Koncepcja społeczeństw państwowych - państwo nie istniało wiecznie i nie będzie istnieć wiecznie. Jest przejściowym tworem historycznym. Powstało na tym etapie rozwoju społeczeństwa, na którym nastąpił podział na klasy wyzyskiwanych i wyzyskiwaczy o przeciwstawnych interesach, toczących ze sobą walkę klasową. Posiadający własność prywatną stworzyli do ochrony własnych interesów aparat przymusu - państwo. Przy jego pomocy tłumią opór wyzyskiwanych i sprowadzają walkę klasową do odpowiadającego im porządku. Następujące po sobie typy państw - niewolnicze, feudalne, kapitalistyczne, wyrosłe na gruncie sprzeczności klasowych interesów ekonomicznych - były wyrazem panowania następujących po sobie klas wyzyskiwaczy. Głównym narzędziem państwa jest prawo. Marks i Engels wiele uwagi poświęcili krytyce kapitalizmu. Wyjaśnili zasadnicze różnice miedzy społeczeństwem państwowym, istniejącym w kapitalistycznym państwie politycznym burżuazji, a społeczeństwem obywatelskim, możliwym do zrealizowania w komunizmie dzięki wcześniejszej demokracji socjalistycznej. Mówili o obumieraniu państwa jako o długotrwałym i stopniowym procesie, dotyczącym wyłącznie państwa socjalistycznego. Koncepcja bezpaństwowego społeczeństw a - Nieliczni żyją w wielkim bogactwie, liczni we względnym ubóstwie. Wprowadzenie ustroju opartego na uspołecznienu środków produkcji jest jedynym sposobem usunięcia tej rażącej niesprawiedliwości. Jest to możliwe jedynie na drodze rewolucji proletariackiej. Niezbędne jest utrzymanie przejściowej dyktatury proletariatu. Komunizm jest przejawem rzeczywistej, naturalnej i koniecznej tendencji rozwoju dziejowego społeczeństw. Rozwój ten zamyka się w ramach triady: od komunizmu społeczeństw pierwotnych poprzez społeczeństwo klasowe do komunizmu społeczeństw przyszłości. Uzasadnia moralnie rewolucję jako szczególny przejaw ruchu. Komunizm to ostateczna, najdoskonalsza i nieuchronna forma ustroju społecznego, zdolnego zaspokoić wszystkie potrzeby wszystkich ludzi.

Nazwa „komunizm” miała oznaczać myśl realistyczną, w pierwszej kolejności wyrażającą interesy proletariatu i pogardzaną przez bywalców salonów.

Komunizm jako wszechogarniająca wspólnota - dążenie do wspólnoty we wszystkich możliwych sferach życia społecznego, poprzez znoszenie wszelkich podziałów stających na przeszkodzie. Komunizm to wspólnota własności, pracy, jej owoców, wymiany i konsumpcji, umożliwiające osiągniecie pełni człowieczeństwa, należy usunąć ich podziały powodujące alienację człowieka.

Likwidacja własności prywatnej i zastąpienie jej wspólną - zniesienie podziałów i wrogości klasowych miedzy bogatymi i biednymi - ustanowienie równości ekonomicznej jako fundamentu równości prawno-politycznych.

Zniesienie podziału pracy - otwierające ludziom wspólnotowe uczestniczenie w różnych jej formach

Wspólnota podziału i wymiany owoców pracy - osiągnięta po zniesieniu wolnego rynku i zastąpienie go racjonalnym planowaniem gospodarczym produkcji, podziału i wymiany dóbr. Marksiści odrzucając kategorię wolnego rynku, jednocześnie aprobowali kapitalistyczny sposób organizacji produkcji przemysłowej.

Wspólnota konsumpcji - dzięki zniesieniu podziałów, komunistyczna konsumpcja miałaby utrzymywać się na najwyższych poziomach zaspokajania wszelkich potrzeb materialnych i duchowych, znikniecie zawodowo uprawianej sztuki miałoby sprawić, że wszyscy byliby artystami. W niższej fazie komunizmu - socjalizmie miałaby być osiągnięta wspólnota