96397

Czynniki i procesy decydujące o powstawaniu i rozdrobnieni gruntów.

Głównym procesem decydującym o powstawaniu i rozdrabnianiu gruntów jest wietrzenie. Proces wietrzenia trwa ok. 5 mld lat. W ciągu tak długiego czasu utworzyły się i w dalszym ciągu tworzą się ze skał grunty, ulegające jednocześnie dalszym przemianom.

Grunty powstały ze skał na skutek wietrzenia fizycznego, chemicznego i organicznego oraz przez rozdrobnienie mechaniczne.

Skały składają się z różnych minerałów (kalcyt, dolomit, kwarc). Składniki te mają różne zabarwienie, różne współczynniki rozszerzalności cieplnej i różną odporność na działanie wody i kwasów. Wskutek zmian temp. Skały podlegają nierównomiernemu rozszerzeniu, co powoduje powstawanie na ich powierzchni najpierw drobnych, a w miarę upływau czasu coraz większych szczelin.

Woda oraz powietrze powodują wietrzenie chemiczne składników skał i powstawanie nowych związków chemicznych. Kwarc i muskowit prawie nie ulegają wietrzeniu i pozostają w wietrzejącej skale w postaci ziarn, które po wypłukaniu przez wodę tworzą piasek.

Wietrzenie organiczne jest wywołane przez procesy życiowe zwierząt i roślin. Bardzo dużą rolę odgrywają bakterie, wywołujące przemiany chemiczne w swym otoczeniu. Niektóre bakterie wytwarzają kwas węglowy, azotowy, amoniak, przyczyniając się w ten sposób do dalszego wietrzenia gruntów. Powstałe w skutek wietrzenia fizycznego i chemicznego odłamki skał, staczając się po stokach w dół SA porywane przez potoki i przebywają długą drogę. Podczas tej wędrówki następuje rozdrobnienie okruchów i odłamków skalnych oraz ich zaokrąglenie.

Fale morskie uderzając o skaliste brzegi wypłukują i nadkruszają je. Odpadłe okruchy uderzając i trąc się stale o siebie ulegają dalszemu rozdrobnieniu, przemieszczając się stopniowo w żwiry i paski.

Spływające z gór lodowce również przyczyniają się w dużym stopniu do rozdrobnienia skał i ich odruchów podczas ruchu masy lodowca.