następstwie coraz bardziej postępowych formacji spot.-ekon., o zasadniczym znaczeniu walki klas w rewol. zmianach tych formacji i o szczególnej roli klasy robotn. w przejściu od kapitalizmu do socjalizmu, wreszcie o niezbędności objęcia przez partie robotn. (komunist.) kierownictwa walką klasy robotniczej. Ideologia komunist., zwl. w wersji marksist., odrzucała religię, traktowaną jako swoistą formę fałszywej świadomości, i przeciwstawiała jej nauk., pozornie racjonalny obraz świata. Odrzucała ukształtowane w Europie Zach. koncepcje wolności, prawa i demokracji, dowodząc ich klasowych uwarunkowań. Rewolucja socjalist. po obaleniu instytucji kapitalizmu miała na wstępnych etapach budowy komunizmu wprowadzić ustrój dyktatury proletariatu (przejęcie całości władzy przez klasę robotn., a w jej imieniu przez partie komunist.), pozwalający zlikwidować resztki poprzedniego ustroju. Ideologia komunist. podważała znaczenie więzi nar. twierdząc, iż są one wykorzystywane przez burżuazję do zacierania sprzeczności klasowych i do podporządkowania sobie proletariatu; więziom nar. był przeciwstawiany internacjonalizm proletariacki, czyli wspólnota klasy robotn. w skali międzynarodowej. W krajach, w których komuniści uzyskali władzę, idee te stały się ideologią oficjalną, ulegając jednocześnie wulgaryzacji, a następnie atrofii.
Stadium rozwoju histoiycznego.Zgodnie z teoriami głoszonymi przez marksistów, komunizm miał być najwyższą formą rozwoju dziejowego, powstałą w wyniku rozwoju gosp. dokonanego w ramach formacji kapitalist., ale po upadku (obaleniu) tej formacji. Komunizm, w przeciwieństwie do poprzedzających go ustrojów, miał być ustrojem bezklasowym, pozbawionym wyzysku i realizującym dzięki uspołecznieniu własności środków produkcji idee egalitaryzmu i wspólnoty. Klasycy marksizmu nie wypowiadali się szczegółowo co do kształtu formacji komunist., idea ta odgrywała gł. rolę utopii organizującej