97485

Po raz pierwszy demokracja powstała w Atenach przed dwoma i pół tysiącami lat, kiedy to półwiecze tyranii, jaka zapanowała po śmierci Solona (tyrania Pizystrata oraz jego synów Hippiasza i Hipparcha) zakończyło powstanie ludu, który pod wodzą Klejstenesa w 507 roku p.n.e. obalił rządy Pizystradów. Odzyskaną wolność Ateńczycy umieli wykorzystać ustanawiając suwerenne prawa sądowe ludu, nowy podział społeczny i terytorialny, a także wprowadzając demokrację bezpośrednią.

Demokracja bezpośrednia mogła zaistnieć w greckich państwach-miastach polis ze względu na dość małą populację obywateli (mężczyzn) uprawnionych (wolnych i rdzennych) do udziału w zgromadzeniu, czyli w sprawowaniu władzy. Wg Madison’a antyczna demokracja bezpośrednia „to społeczność składająca się z niewielkiej liczby obywateli, którzy gromadzą się i osobiście sprawują rządy.” W demokracji bezpośredniej typu greckiego nie mamy zatem do czynienia z przedstawicielami, ponieważ obywatele rządzą sami sobą, rządzący i rządzeni wymieniają się.

Sartori określa „autentyczne samorządne demokracje bezpośrednie jako grupy względnie małe, nie przekraczające wielkości zgromadzenia. Powyżej tej wielkości - mówi Sartori - rozróżnienie między dającą się obserwować demokracją bezpośrednią, a demokracją bezpośrednią, której rozmiar uniemożliwia poddanie jej obserwacji, tzn. większą niż dającą się obserwować.”

Szacuje się, że w czasach świetności Aten, za panowania Peryklesa w latach 444 - 429 p.n.e., dorosłych, wolnych obywateli płci męskiej było 40-45 tysięcy. Polis istotnie było miejscem, w którym mogło