97550

Pokój ryski kończący wojnę stanowił o podziale ziem zamieszkałych przez ludność ukraińską. Tereny Galicji Wschodniej przypadły II Rzeczpospolitej, ziemie dawnego zaboru rosyjskiego podporządkowano Rosji Radzieckiej (jako Ukraińską Socjalistyczną Republikę Radziecką).

W wyniku traktatu ryskiego pod władzą państwa polskiego znalazło się ok. 5 min. Ukraińców (wg spisu z 1921 r. 14,2 % społeczeństwa¹). Ludność ta zamieszkiwała w zwartych skupiskach wschodnie kresy Rzeczypospolitej. Wg spisu ludności z 1931 Ukraińcy stanowili następujący procent ludności w tamtejszych województwach: stanisławowskim - 72%, wołyńskim - 68%, tarnopolskim - 45 %, lwowskim - 34 %²

Ludność ukraińska w większości stała na najniższych szczeblach drabiny społecznej. Popularny wówczas schemat „polski pan - ruski (ukraiński) chłop” znajdował potwierdzenie w faktach - 80% ówczesnych Ukraińców to chłopi, a dalsze 7-8% to robotnicy rolni, zaś pozostali robotnicy pracowali głównie w przemyśle około rolniczym (dla uzupełnienia przekroju społecznego dodam, że mieszczaństwo stanowiło 2,5 %, a inteligencja 1,5 % ludności ukraińskiej¹).

Ukraińskie dzieci uczęszczały przede wszystkim do powszechnych szkół publicznych: z ukraińskim językiem wykładowym, dwujęzyczne i polskojęzyczne z nauczaniem ukraińskiego jako dodatkowym przedmiotem. Mniejsza grupa pobierała naukę w szkołach prywatnych: dwujęzycznych i ukraińskojęzycznych. W roku szkolnym 1922/23 w Polsce działało 2996 publicznych szkół z wykładowym ukraińskim (woj. lwowskie - 974, stanisławowskie - 823, tarnopolskie - 656, wołyńskie -442, krakowskie - 79, poleskie - 22). Istniało również 89 publicznych

1

   Za: T. Nałęcz Rządy Sejmu 1921 1926, Warszawa 1991, s. 2

2

   Za: H. Chahipczak, T. Browarek, Mniejszości narodowe w Polsce 191&1995, Lublin 1998, s. 56. ¹ Za: Ibidem, s. 58.