• ocena typologii
- określa stosunek badanego przedmiotu do jednej lub kilku typów
- przedstawia swoisty kompleks cech należących do pewnego typu
- ważny jest stopień natężenia danych cech, a nie ich stałość
- dokładniejszy niż opis klasyfikacyjny
- rodzaje typologii
> typy proste - uwzględniają maksymalne i minimalne natężenie danej cechy (wesoły bądź smutny)
- czasami tworzy się również typ przeciętny
> typy złożone - pewne cechy współwystępują w różnych typach
- im więcej cech stałych posiada dany przedmiot tym bardziej zbliża się do tego typu
- porównanie cech danego przedmiotu z cechami typów wyróżnionych ze względu na cechy, które występują oraz ich natężeniu
- zasady przyporządkowywania do typów
z określenie cech i ustalenie ich natężenia z wyliczenie wszystkich typów, które charakteryzowane są przez cechy i natężenie
z porównanie cech badanego przedmiotu z cechami typów uwzględniając natężenie tych cech k ujawnienie dodatkowych, nietypowych cech, które pozwolą ustalić czy nie ma cech wykluczających
Różnice w przyporządkowywaniu do klas I do typów
1. W typach patrzymy na natężenie cechy, natomiast w klasyfikacjach na stałość cechy.
2. W typach nie ma potrzeby stwierdzać wszystkich cech typowych, ponieważ są one niestałe. W klasyfikacjach trzeba to zrobić.
Podobieństwa w przyporządkowywaniu do klas I cech
1. Musimy być pewni o braku wyłączających się cech typu lub klasy
2. Rozważenie wszystkich możliwych typów i klas poddanych pod wskaźnik różnicujący (pewność zupełności wszystkich klas lub typów)
b) ocena genetyczna (diagnoza genetyczna)
- wyjaśnienie ciągu rozwojowego, który doprowadził do obecnego stanu
rzeczy
- dwa rodzaje oceny genetycznej
• ciąg zmieniających się form lub funkcji, który doprowadził do aktualnej struktury danego przedmiotu (wyjaśnienie funkcjonalne)
• - zmiana zjawiska A wpływa na zmianę zjawiska B, a zmiana zjawiska B powoduje zmianę zjawiska A (np. A - zwiększenie zatrudnienia kobiet, B - zwiększenie ilości instytucji opiekuńczych, np. przedszkoli)
• - dotyczy przeobrażeń struktury i funkcji rodziny
• - wyjaśnienie funkcjonalne
> śledzenie kształtu, formy zadań, cech danego obiektu
> wyodrębnienie zdarzeń, które były przyczynami owych zmian i ukazanie ich przyczynowej roli w zmianach
> ciąg zmieniających się przyczyn I skutków (wyjaśnienie kauzalne)