98842

podobne do uprawnień niemieckich landów). Najmniejsze uprawnienia ma Irlandia Północna, posiada organ ustawdawczy i wykonawczy. Walia dąży do stałego sojuszu z Anglią (1971 -referendum odnośnie autonomii, 12% za 82% przeciw).

Grenlandia należy do Danii mimo słabych związków z Kopenhagą, istniała faktyczna autonomia. W 1978 Dania weszła do UE wbrew sprzeciwom Grenlandii ze względu na rybołówstwo (podobnie jak Norwegia). Grenlandia po jej zautonomizowaniu wyszła z UE mimo że nie ma takich zapisów w traktatach (1985), przez co UE straciła Vt terytorium. Wyspy Owcze (Dania) również są autonomiczne - posiadają własny, 32-osobowy parlament.

Wyspy Alandzkie (Finlandia) też wyłączone są z pewnych regulacji UE (handel wolnocłowy jest tam dopuszczalny). W Belgii istnieją wspólnoty autonomiczne i regiony, funkcjonujące obok siebie. Każde z nich mają swój własny parlament (plus parlament ogólny, razem 7 parlamentów).

Hiszpania i Wiochy promują szczególne regiony, nie są państwami federalnymi ani unitarnymi, lecz regionalnymi. We Włoszech jest 5 regionów o szczególnych uprawnieniach: Sycylia, Sardynia, Trydent, Wenecja Julijska, Dolina Aosty. W⁷ pozostałych regionach o statusie zwykłym wzrasta niezadowolenie z powodu innego traktowania.

W Hiszpanii jest 17 wspólnot z lat 1975-80, miało to służyć decentralizacji i odautoryzowaniu. Najsilniejsze są regiony historyczne - Andaluzja, Katalonia, Galicja. Model ma charakter uzgodnieniowy pomiędzy władzami lokalnymi a centralnymi.

W Rosji funkcjnują okręgi autonomiczne (np. żydowski), ale bez konkretnych uprawnień. Hong Kong wrócił do Chin w 1997. Jest dziś specjalną strefą ekonomiczną na przynajmniej 50 lat, Chińczycy mają tam zakaz osiedlania się. Makau oddala Chinom Portugalia na zbliżonych zasadach.