99541

i autro-węgierskiej. Po rewolucji paź (biernikowej korpusy te wystąpiły przeciwko bolszewikom w obronie polskich dworków szlacheckich na Białonisi i Ukrainie. Nie bez znaczenia był również ogarniający je ferment rewolucyjny, powszecłmy już w armii rosyjskiej. Od jesieni 1917 r. oddziały polskie na obszarze rewolucyjnej Rosji stracił)' zatem rację bytu - miały przeciwko sobie armie niemiecką i austro-węgierską, a bolszewicy uznali je za siły wrogie rewolucji (rozmowy T.Hałówki z ramienia POW z Trockim i Leninem na początku 1918 r.)

w lutym 1918 r. gen. Dowbór-Muśnicki (nie godząc się z decyzją władz radzieckich z 13 listopada 1917 r. o demobilizacji) poddał się Niemcom, po czym cały I Korpus został rozbrojony. II Korpus w sile 7.5 tys. żołnierzy podporządkował się chwilowo (przybyłemu z Galicji wraz ze zbuntowaną II Brygadą Legionów Polskich) gen. Józefowi Hallerowi, a następnie został rozbity 11 maja 1918 r w bitwie polsko-austriackiej pod Kaniowem (gen. Haller z Rosji przez Moskwę i Murmańsk przedostał się do Francji). III Korpus podzielił losy II Korpusu - rozproszony w służbie ochrony polskich majątków po całej Ukrainie ewakuował się w kiemnku Odessy i pod dowództwem gen. Rómmla skapitulował w czerwcu 1918 r. z resztek w/w wojsk powstała następnie dywizja Lucjana Żeligowskiego, która walczyła przeciwko bolszewikom w ramach kontrrewolucyjnej armii rosyjskiej A.Denikina (na Ukrainie), wspomaganej przez oddziały francuskie, które wylądowały w Odessie (po ich wycofaniu się z miasta w kwietniu 1919 r. dywizja Żeligowskiego przebiła się do Galicji Wschodniej)

inna dywizja pod dowództwem W.Czumy powstała, podobnie jak Korpus Czechosłowacki, na Syberii (w ramach ..białej armii” gen. Kołczaka). Jej niedobitki wróciły drogą morską do Polski w 1920 r. szacuje się. że po stronie rewolucji październikowej z bronią w ręku wystąpiło około 100 tys. Polaków, jednak znaczna część polskiego korpusu oficerskiego nie partycypowała w wydarzeniach z października 1917 r. (upatrując - do 3 marca 1918 r - głównego wroga w wojskach państw centralnych, a po podpisamu pokoju brzeskiego - szans w ewakuacji do Francji i w walce po stronie państw Ententy)