3124727096

Na wielkość zasobów węgla w glebach leśnych wpływają zarówno czynniki naturalne jak i antropogeniczne. Wszelkiego rodzaju zaburzenia naturalne, takie jak wiatr, ogień, susza, czy gradacje owadów i patogenów mogą stać się zdarzeniami destrukcyjnymi dla ekosystemu. Wpływ zakłóceń naturalnych na zasoby SOC opisali Overby et al. (2003).

Czynniki antropogeniczne wpływające na zasoby SOC to przede wszystkim stosowane w leśnictwie metody ochrony, hodowli i użytkowania, takie jak rodzaj rębni, metody pozyskania drewna, ilość pozostałości pozrębowych, długość okresu rotacji, mechaniczne przygotowanie powierzchni, nawożenie i wapnowanie, regulacja stosunków wodnych, zalesianie, ponowne zalesianie oraz przebudowa drzewostanów (Lal, 2005; Jandl et al., 2007; Lorenz i Lal, 2010).

Chociaż zabiegi hodowlane w leśnictwie są z reguły mniej intensywne niż w rolnictwie, to jednak ich wpływu na zwiększenie bądź zmniejszenie zasobów węgla w glebie nie można pominąć. Systemy hodowlane, w których utrzymywane jest ciągłe pokrycie koron (continuous canopy cover) oraz naśladujące procesy zachodzące w lasach naturalnych są powszechnie uznawane za osiągające równocześnie optymalną produkcję biomasy i sprzyjające gromadzeniu węgla w glebie (Thornley i Cannell, 2000). Działania, które mogą szczególnie znacząco wpływać na zasoby SOC obejmują: pozyskanie drewna i sposób przygotowania powierzchni do powtórnego zalesienia, nawożenie oraz wapnowanie gleb, zalesianie i ponowne zalesianie, przebudowa drzewostanów oraz uprawa gatunków szybkorosnących (Hoover, 2003; Nabuurs et al., 2008).

3.1. Pozyskanie drewna i przygotowanie powierzchni pod uprawę.

Jednym z działań gospodarki leśnej w skali globalnej jest pozyskanie drewna, a następnie przygotowanie powierzchni pod uprawę. W literaturze tematu bardzo często cytowana jest tzw. „krzywa Covingtona” (Covington, 1981), opisująca dynamikę SOC po wykonaniu zrębu (ryc. 6a), z której wynika, że w ciągu pierwszych 20 lat po wykonaniu zrębu zasoby SOC zmniejszają się gwałtownie o 50 % lub nawet więcej.

Ryc. 6. Wpływ metod pozyskiwania drewna na zasoby SOC (a) z naruszeniem wierzchniej warstwy gleby, (b) bez naruszenia wierzchniej warstwy gleby.

Zmniejszenie zasobów SOC na zrębie przypisuje się brakowi/ograniczeniu dopływu opadu liści/igieł, zakłóceniom w rozwoju roślinności runa, spadkowi zasięgu systemów

9