3784495017

16 Mieczysław Staniszewski

wyłącznie względami merytorycznymi, tak rozmieścić urzędy skarbowe i urzędy celne, aby ich zakres działania był podobny. W pierwszej kolejności należałoby dokonać likwidacji najmniejszych urzędów skarbowych (niektóre urzędy są tak małe, że liczba etatów planistycznych nie przekracza 30). Można w ten sposób zaoszczędzić kilkaset etatów zarządzających i pomocniczych (każdy urząd niezależnie od wielkości ma naczelnika, główną księgową, kadrowca itd.). Należałoby również rozważyć, czy z pragmatycznego punktu widzenie nie byłoby lepiej, aby część urzędów skarbowych była większa i sprawowała nadzór (zamiast izby skarbowej) nad trzema (czterema) urzędami mniejszymi. W takim przypadku izby skarbowe byłyby zbędne, ponieważ organami odwoławczymi mogłyby być przekształcone kolegia odwoławcze.

Skuteczność można by również poprawić poprzez połączenie urzędów skarbowych z urzędami celnymi (w przypadku utrzymania izb skarbowych również poprzez ich połączenie z izbami celnymi). Prowadzone swego czasu badania wykazały, że można by w ten sposób zaoszczędzić od dwustu do trzystu etatów (zarządzających i pomocniczych) oraz lepiej wykorzystać substancję lokalową, a także usprawnić wymianę (obieg) informacji (dokumentów). Na wygospodarowanych w ten sposób etatach (wykorzystywanych dotychczas na stanowiskach zarządzających i pomocniczych) można by zatrudnić osoby zajmujące się poborem i wymiarem podatków. Należałoby ponadto zlikwidować lub ograniczyć do 1-2 urzędów skarbowych dla tzw. dużych podmiotów. Również w ten sposób zaoszczędzone etaty można by racjonalniej wykorzystać, np. przesuwając je do urzędów kontroli skarbowej.

Wadą polskiej administracji podatkowej są ponadto rozbieżności pomiędzy zakresem zadań i odpowiedzialności, a zakresem uprawnień. Rozbieżności te widoczne są na każdym kroku. Na przykład oczekuje się od organów podatkowych dużej skuteczności w walce z szarą strefą, ale niechętnie lub w ogóle nie wyposaża się ich w instrumenty umożliwiające skuteczną walkę. Co więcej, każde nieudolne nawet działanie pozwalające monitorować zdarzenia związane z powstaniem obowiązków podatkowych przedstawia się jako działanie szkodzące polskiej gospodarce, a przede wszystkim jako sprzeczne z zasadami moralnymi itd. Bez właściwej organizacji i wyposażenia prawno-technicznego nie może być mowy o skutecznym działaniu administracji podatkowej. Nie osiągnie się jednak tego poprzez stworzenie komórek wierzycielskich i połączenie urzędów skarbowych i izby skarbowej w jedną jednostkę budżetową. Działanie takie zamiast poprawy skuteczności działania administracji podatkowej spowodowałoby chaos