11'
[1] [u] wzgl臋dnie [艂] [r], kt贸re tak jak [j] nie by艂y powi膮zane 偶adn膮 z proporcjonalnych cech prywatywnych. Uk艂ad tych fonem贸w" mo偶na w spos贸b nast臋puj膮cy przedstawi膰 dla gwar niemazurz膮eyeh:
f f * $ i Z
v v i z 拢 t p p 6 c 6 k <1 b 艂> 艢 3 5 9
u n m m l
u
r
j
i odpowiednio dla innych gwar w zale偶no艣ci od zmian om贸wionych poprzednio (utrzymywanie si臋 f 艂. zanik dzi膮s艂owych itd.) wzgl臋dnie od zmian, o kt贸rych b臋dzie mowa w dalszych rozdzia艂ach.
Xie by艂y to jedyne zmiany w zakresie kurczenia si臋 korelacji mi臋kko-艣ei/twardo艣ci.
搂 17. Zanik mi臋kko艣ci wargowych w wyg艂osie
Wargowe sp贸艂g艂oski mi臋kkie powstaw a艂y i fonologizowa艂y si臋 paralelnie do innych palatalnych. W epoce pras艂owia艅skiej na miejscu sekwencji
b m -f j ustali艂y si臋 p' b' W i sta艂y si臋 fonemami ze wzgl臋du na funkcj臋 r贸偶nicowania takich par wyraz贸w", jak np. 艂cr膯p臋 *acc. sg. f. od krgpb鈥: ItrSfi臋 ^ *kr拢p-i-臋; kupa 'gen. sg. od kup u Haufe鈥: kup鈥檃 ^kup-ia; graba 'gen. sg. od grobu Grab鈥: gr贸b'a grob-iaj lubo 'acc. sg. f. od 艂ubu鈥: lu-
b'g !<= lub-i-g; krmg 'acc. sg. f. od lenna鈥: krm鈥檊 ^kpn-i-臋.
Czwarta para powi膮zanych korelacj膮 mi臋kko艣ci fonem贸w wargowych [w]: [w] ustali艂a si臋 w wyniku uszczelinowienia sonantu u przed samog艂osk膮 w okrasie monoftongizacji dyftong贸w zako艅czonych na u, i, por. np. 藕'iwQ 'acc. sg. f. od 拢'iwo鈥: &'iw鈥檊 ^殴'iw-i-臋 (zob. s. 47).
Dalszy etap powstawania wargowych mi臋kkich i poszerzania zakresu palatalnych fonem贸w tego szeregu przypada na okres lechickiego mi臋k-ezenia wszystkich sp贸艂g艂osek przez samog艂oski przednie i nie stwardnia艂e l (zob. s. 72) oraz fonologizowania si臋 tych palatalnych na skutek przeg艂osu i zaniku jer贸w", oraz -i, gdy np. wyraz (*p鈥檈sz,kb pis贸kb - pasuku 鈻) pasek wyr贸偶nia艂 si臋 mi臋kko艣ci膮 od pasek] (*b鈥橦a-ja - Mla =) ba艂a od ba艂a (艣膭) ] (*m鈥櫬a ^ mira ^) mara od mara; (*v>鈥檌ra zbira ^) tiara od para itd.
Pi膮ta para mi臋kkich i twardych fonem贸w wmrgowyeh ustali艂a si臋 w- tych gwarach polskich, kt贸re wymieni艂y grupy yf. yf w fala 鈥 fala.
fali膰 : pali膰; Fal: fa艂, fali :fali (zob. s. 100).
Sprawa utrzymania si臋 opozycji mi臋kko艣ci/twardo艣ei tak utworzonych fonem贸w wargowych nie by艂a 艂atwa ze wzgl臋du na specyficzne w艂a艣ciwo艣ci