132
procesowi temu uleg艂y gwary: 1) na terenie Sieradzkiego, kt贸re stanowi艂o jedn膮 z dawnych ziem wielkopolskich i chocia偶 w czasach Kazimierza i 艁okietka nie zosta艂o zwi膮zane z Wielkopolsk膮, by艂o uwa偶ane za cz臋艣膰 tej dzielnicy (Kat 85) oraz 2) w z艂膮czonej z nim pod koniec XIV wieku ziemi wielu艅skiej, utworzonej z 艣l膮skich do XTII wieku okolic K臋pna i Ostrzeszowa oraz z nale偶膮cej razem z nimi do Wielkopolski dawnej kasztelanii rudzkiej (Kat 87). Ka te pierwotnie w ielkopolskie lub 艣l膮skie terytoria ziemi wielu艅skiej i podobnie na okolice Lubli艅ca rozprzestrzeni艂a si臋 typowo ma艂opolska tendencja do zast臋powania -y przez -k dopiero po oderwaniu na prze艂omie XIV i XV wieku Ziemi AYielu艅skiej od Wielkopolski i nawi膮zanie 艣ci艣lejszych kontakt贸w ludno艣ci Ma艂opolski z ludno艣ci膮 obszar贸w sieradzko-wielu艅skieh. Ka tych terenach mieszania si臋 i przenikania osadniczych pr膮d贸w malopolsko-wielkopolskich lub 艣l膮skich wytworzy艂y si臋 gwary przej艣ciowe, w kt贸rych ustali艂y si臋 mi臋dzy innymi mazo-wiecko-rna艂opolskie mazurzenie i ma艂opolska wymiana -y w -k. Wyst膮pienie tu wymienionych cech ma艂opolskich wcale nie dowodzi pierwotnej przynale偶no艣ci Sieradzkiego i Wielu艅skiego do obszar贸w zamieszkiwanych przez ludno艣膰 wi艣la艅s kiego zespo艂u plemiennego, ani nie musi by膰 wystarczaj膮c膮 podstaw膮 zaliczania tego regionu do zespo艂u gwar ma艂opolskich.
搂 23. Zast臋powanie lub unikanie % w grupach sp贸艂g艂oskowych
Zast臋powanie y przez k lub / w grupach sp贸艂g艂oskowych mog艂o by膰 spowodowano nie tylko s艂ab膮 artykulacj膮 szczelinowej tylnoj臋zykowej w wyg艂osie, ale tak偶e procesami dysymilacji, zw艂aszcza w zespole dwu szczelinowych. St膮d k na miejscu y w grupie yj wyrazu 膰pikS i pochodnym od tej formy 艣pikle艣 ustali艂o si臋 nie tylko na znanym z wymiany -y -k (zob. s. 130) diulekcie ma艂opolskim, gdzie zast膮pienie 艣pi*3 przez 艣pik艣 zapobiega艂o identyfikacji z 艣pi艣 (2. sg. od spa膰), ale te偶 na innych obszarach dialektalnych w zasi臋gu 15A, czyli prawie po lini臋 Krasnystaw 鈥 Lubart贸w 鈥 Garwolin 鈥 Gr贸jec (Dej 298) 鈥 P艂o艅sk 鈥 Lubawa 鈥 Sztum (MAGP 63). Tak膮 sam膮 dysymilacj臋 jednej z dwu szczelinowych spotyka si臋 w innych wyrazach na terenie gwar ma艂opolskich, np. k艣dn, kSouka膰, k艣ab臋sc, liksy, ve艣k (por. Dej 36, 472, 331, 299, 292), a nawet tu i 贸wdzie tak偶e poza Ma艂opolsk膮 (Kit IV 325).
Podobnym procesom dysymilacji ulega w wielu gwarach y tworz膮ce grup臋 ze sp贸艂g艂osk膮/. W gwarach ze s艂ab膮 artykulacj膮 y, a zw艂aszcza tych, kt贸re przeprowadzi艂y zast膮pienie -y przez -k, Avymiana yf kf Aryst臋puje powszechnie lub przynajmniej cz臋艣ciej ni偶 poza terenami obj臋tymi t膮 w艂a艣ciwo艣ci膮. Lustruj膮 to zasi臋gi formy kfdli膰 15B, si臋gaj膮ce po Brzoz贸w, 艁a艅cut, Lublin, Pu艂awy, Gr贸jec, 艁owicz, W艂oszezoAv臋, Kluczbork. Opole,