3784495674

Dług publiczny odnosi się tylko do zadłużenia jednostek instytucjonalnych sektora władz publicznych (sektora finansów publicznych), a nie do zadłużenia całego sektora publicznego, tzn. nie obejmuje zadłużenia publicznych jednostek samofinansujących się, utrzymujących się z działalności komercyjnej, a nie z funduszy publicznych. W Podręczniku ESA 95 znajdują się dodatkowe wyjaśnienia precyzujące kryteria przydzielania niektórych jednostek instytucjonalnych do sektora władz publicznych w sytuacjach wątpliwych.

Pod względem zakresu długu publicznego w ESA 95 nie ma różnic w stosunku do SNA 93. Natomiast występuje różnica w klasyfikacji sektora władz publicznych: w SNA 93 sektor władz publicznych dzieli się na trzy podsektory - szczeble (centralny, państw sfede-rowanych i lokalny), a w ESA 95 na cztery: fundusze zabezpieczenia społecznego tworzą oddzielny sektor. W SNA 93 na poszczególnych szczeblach (w Polsce centralnym i lokalnym) wyróżnia się trzy segmenty funduszy publicznych: budżety, fundusze zabezpieczenia społecznego i fundusze gospodarki pozabudżetowej. Taka klasyfikacja funduszy została przyjęta przez MFW, zwłaszcza w GFS, i jest nadal stosowana w Polsce, chociaż z pewnymi odstępstwami.

Pod względem zakresu przedmiotowego dług publiczny wg systemu ESA 95 został określony jako suma wszystkich zobowiązań sektora władz publicznych w kategoriach: gotówka i przyjęte depozyty, papiery wartościowe inne niż udziały łącznie z finansowymi instrumentami pochodnymi, pożyczki, inne rachunki wymagalne, a także w niektórych przypadkach występujące w małej skali udziały i inne akcje oraz rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe.

Zakres długu publicznego według kryterium z Maastricht

Kryterium z Maastricht oficjalnie nazywane jest definicją według „procedury nadmiernego deficytu”. Określa zasady obliczania długu publicznego w celu stwierdzenia, czy państwa członkowskie i kandydujące do UGM przestrzegają kryterium granicznej wielkości długu publicznego (60% PKB). W stosunku do SNA 93 i ESA 95 metoda ta nie różni się pod względem zakresu podmiotowego, natomiast zakres przedmiotowy długu Maastricht jest węższy, bowiem pomija finansowe instrumenty pochodne, rachunki wymagalne, udziały i inne akcje oraz rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe. Z uwagi na rozmiar wartościowy tych instrumentów istotne znaczenie ma rezygnacja z włączania do długu rachunków wymagalnych, a w niektórych państwach rezerw techniczno-ubezpieczeniowych z racji występowania rezerw ubezpieczeń emerytalnych. Metoda kryterium z Maastricht jest więc metodą uproszczoną w stosunku do standardów określonych w SNA 93 oraz w ESA 95.

W odniesieniu do państw UE funkcjonują więc dwie różne metody obliczania długu publicznego. Pierwsza jest oparta o SNA/ESA, a kraje członkowskie UE nadal powinny przekazywać dane wg tej metody do Eurostatu, MFW i ewentualnie innych organizacji międzynarodowych. Druga metoda, oparta jest o kryterium z Maastricht. Eurostat publikuje obecnie dane dla krajów UE tylko wg tej metody.

W literaturze polskiej często podkreśla się trzy elementy, jakoby stanowiące o specyfice definicji długu publicznego wg kryterium z Maastricht: że jest to dług brutto, na koniec roku i w formie skonsolidowanej. Nie stanowią one jednak o specyfice tej definicji, bowiem są jedynie sprecyzowaniem formy prezentacji porównywalnych danych. Dług publiczny brutto jest najbardziej powszechną formą prezentacji długu publicznego, część krajów dysponuje tylko danymi na koniec roku, a konieczność prezentowania długu publicznego przede wszystkim jako skonsolidowanego jest oczywista, tak samo jak w przypadku dochodów czy wydatków finansów publicznych.

12