FIZJOTERAPIA I ODNOWA BIOLOGICZNA - CZY DLA WSZYSTKICH? 115
Kąpielami leczniczymi są kąpiele tylko przy użyciu naturalnych tworzyw uzdrowiskowych, tj. wód leczniczych, towarzyszących im gazów oraz peloidów. Kąpiele stanowią doskonale przygotowanie do masażu i zabiegów’ kosmetycznych. Kąpiel solankowa to zabieg w wodzie nasyconej jodem; zawarty w solance brom działa uspakajająco i relaksująco. Kąpiel doktora Kneippa to metoda oparta na hartowaniu ciała. W trakcie leczenia zalecane są zimne kąpiele, chodzenie boso po rosie i śniegu, ruch na świeżym powietrzu. Często pod tą nazwą w ośrodkach odnow y biologicznej kryją się gorąco-zimne odświeżające kąpiele.
Kąpiele aromatyczne to kąpiele z dodatkiem olejków eterycznych będących składnikami w ielu ziół. Działanie kąpieli aromatycznych ma charakter kompleksowy. W czasie kąpieli na organizm działają: ciśnienie hydrostatyczne, temperatura w ody oraz olejki eteryczne, które wchłaniają się przez skórę. Kąpiel perełkow a to kąpiel z masażem powietrznym. Sprężone powietrze wypychane jest przez specjalne dmuchawy i wydostaje się przez dysze umieszczone najczęściej na dnie wanny. W jednej wannie umieszczonych jest 40-150 otworów. Powietrze jest lekko podgrzew ane, aby kapiący się nie odczuwał nieprzyjemnego zimna. Wielkość pęcherzyków' powietrznych zależy od wielkości otworów dysz. Wydostające się pęcherzyki powietrzne masują ciało bardziej delikatnie niż w czasie hydromasażu. Kąpiel perełkowa relaksuje i odpręża. Można ją w zbogacić, dodając olejków' eterycznych, koncentratów substancji ziołowych lub mineralnych. W niektórych wannach dodatkowo montowane są dmuchaw y z ozonatorem, zapewniając ty m samym ozonowy masaż powietrzny.
Masaż podwodny (hydromasaż) wykonuje się na ciele zanurzonej osoby, używając strumienia wody z węża pod ściśle dawkowanym ciśnieniem 2-4 atmosfer. Hydromasaż wykonuje się w tanku Hubbarda lub specjalnie wyposażonych wannach. Odmianą masażu podwodnego jest masaż wirowy (wirówka). Taki masaż wykonuje się poprzez działanie wirującej wody na zanurzoną w niej kończynę.
Bicze szkockie - zabieg polegający na polewaniu całego ciała skupionym bądź wachlarzowatym strumieniem wody, stosując na zmianę natrysk deszczowy i kolczasty'. Z reguły przez 1-2 min stosuje się wodę o temperaturze 40°C, potem przez 20-30 s wodę o temperaturze 20°C lub niższej. Zabiegi w takim układzie powtarza się dwa razy. Bicze oprócz działania termicznego mają bardzo silne działanie mechaniczne, stanowią one formę masażu wodnego. Mogą być wykonywane na całym ciele lub częściowo. Wpływają stabilizująco na autonomiczny układ nerwowy, pobudzają krążenie, oddychanie i przemianę materii. Wskazane są przy' nerw icach, zaburzeniach krążenia obwodowego, zanikach mięśniowych, stanach po złamaniach, skręceniach, stanach po urazach tkanek miękkich, zwyrodnieniach stawów, otyłości, schorzeniach ginekologicznych.
Kąpiele mineralne można podzielić w zależności od medium zabiegowego nasolankowe, kwasowęglowe, siarczkowo-siarkow’odorow'e, radoczynne, ozonowe. Tego typu zabiegi są rzadziej stosowane w ośrodkach wellness.
Zwy'kle są stosowane w leczeniu uzdrowiskowym, podobnie jak kąpiele medyczne.
Jacuzzi (nazwa pochodzi od nazwiska włoskiego konstruktora wanny do masażu) to rodzaj kąpieli wr wannie, w której wytwarzany jest podwodny strumień powietrza i wody. Nowoczesne rozw iązania hydro-mechaniczne umożliwiają uwalnianie powietrza przez dysze o różnej średnicy i kącie wypływu oraz różnym rytmie. Pozwala to na stosowanie masażu podwodnego oraz różnych technik masażu, np. shiatsu. Wskazania do kąpieli jacuzzi to skoliozy, zmęczenie po intensywnej pracy fizycznej, stany po złamaniach, zwichnięciach, skręceniach, rwa kulszowa oraz przykurcze różnego pochodzenia. Jacuzzi przeciwwskazane jest u osób z niewydolnością krążenia, chorobą nadciśnieniową, żylakami, krwawieniami i chorobami skóry.
Z zabiegów hydroterapeutycznych chętnie korzystają osoby w każdym wieku, do czego zachęca łagodne (na pozór) ich oddziaływanie. Zażyw'anie wybranych zabiegów musi być wery fikowane ze względu na np. niedawno przebyte infekcje, rodzaj przyjmowanych leków oraz choroby współistniejące, niemąjące pozornie znaczenia i wpływu na tolerancję zabiegów’.
Historia polskich uzdrowisk sięga XII w. Najstarsza wzmianka o Cieplicach Zdroju pochodzi z 1132 r., o Lądku Zdroju z 1242 r., a Iwoniczu z 1520 r. Z uzdrow isk korzystali królowie i ich małżonki. Judyta, żona Władysława Hermana, urodziła Bolesława Krzywoustego po leczniczych kąpielach w’ miejscowości Inowłódź nad Pilicą. Królowa Jadwiga leczyła się w Busku, Marysieńka Sobieska w Cieplicach, a król Jan Kazimierz w Dusznikach. W Polsce zwyczaj kąpieli w łaźniach narodził się w XVI w., a pierwszy zakład wodoleczniczy' powstał w Warszawie na Służewcu w 1840 r. Sanus per aąuam, salus per aquam, sanilas per aquam oznaczało zabiegi i terapie oparte na preparatach wykorzystujących bogactwo wody morskiej, źródlanej oraz termalnej. Z leczenia uzdrowiskowego korzystało bardzo wielu sławnych Polaków. Fryderyk Chopin bywał w Dusznikach, Ignacy Paderewski, Bolesław' Prus i Stefan Żeromski w Nałęczowie, a w Inow rocław iu generał Władysław Sikorski. Jan Kiepura bywał w Krynicy i Rabce, a Mieczysława Ćw iklińska i Ludwik Sępoliński w Szczawnie.
Zapobieganie starzeniu się i jego spowolnianie to pragnienie ludzi od zarania dziejów. Niezwy kłe miejsca bogate w' naturalne bogactwa przywracające młodość były znane już w czasach starożytnych. Kuracje biotami i szlamami pochodzącymi z naturalnych źródeł stosuje się obecnie w' szerokim zakresie. Są to bogate w minerały peloidy -naturalne tworzywa przyrodnicze powstałe wskutek procesów geologicznych i biologicznych. Stosow ane obecnie w' odnowie biologicznej muły opisywane były w księgach Wedy z VIII w. p.n.e. i papirusach egipskich z ok. 3000 r. p.n.e. Inne tworzywa to wodorosty, plankton, glony, glinki, torfy (borowina). Zabiegi przyw racające sprawność stawów, ścięgien, w chorobie zwyrodnieniowej kręgosłupa i otyłości za pomocą fango - szlamu mineralnego pod nazwą Abano-fango i Battaglia są uznaną metodą leczniczą. Fango zajęło