3784496996

2. ROLA MAŁEJ RETENCJI W ASPEKCIE PRZYRODNICZYM, GOSPODARCZYM I EKONOMICZNYM

Retencja wody rozumiana jako spowolnienie jej przemieszczania się stanowi bardzo istotny czynnik w obiegu wody w przyrodzie. Zjawisko to występuje głównie w fazach obiegu, które mieszczą się w przedziale od chwili dotarcia wody atmosferycznej na powierzchnię terenu do chwili dotarcia wody płynącej w ciekach do morza lub oceanu. Biorąc pod uwagę podział obiegu na te fazy można mówić o retencji:

-    wody, która zatrzymała się w strefie pow ierzchni terenu, na przykład na roślinności (biosfera), na budynkach i innych urządzeniach zbudowanych przez człowieka (technosfera), na powierzchni terenu, w tym także woda w postaci śniegu i lodu, gdy występują temperatury ujemne:

-    wody spływającej po powierzchni terenu. W tym przypadku zakłada się, że woda znajduje się w mchu i jej prędkość zależy głównie od nachylenia powierzchni terenu, od mikro-rzeźby tej powierzchni i od rodzaju pokry cia:

-    wody, która infiltrowała w głąb pod pow ierzchnię terenu i przemieszcza się przez strefę aeracji w dół do strefy saturacji. W tym przypadku o wielkości retencji decydują głównie parametry geometryczne i hydrodynamiczne tej strefy i panująca tam dodatnia łub ujemna temperatura. Innym istotnym czynnikiem jest w tym przypadku stan występującej tam fazy gazowej - czy faza ta (powietrze, para wodna) mogą się swobodnie przemieszczać. Brak tej możliwości istotnie zwiększa retencję strefy aeracji, ponieważ obie te fazy mogą sobie wzajemnie utrudniać tą wędrówkę - wody w dół i konieczną w takim przypadku wędrówkę fazy gazowej do góry:

-    wody płynącej w ciekach. Wielkość retencji w ciekach zależy głównie od spadku (nachylenia lustra wody w cieku), parametrów hydraulicznych koryta cieku, a także od ukształtowania powierzchni terenu w bezpośrednim (a często także dalszym) sąsiedztwie koryta. W tym przypadku jest to konsekwencją wahań poziomu wody w cieku przy ich wysokich stanach, gdy woda płynąca korytem występuje z brzegów i rozlewa się (często bardzo szeroko) po tarasach zalewowych. W przypadku wody płynącej w ciekach również istotne znaczenie ma fakt czy temperatura jest dodatnia czy ujemna, ponieważ zamarzanie powierzchni cieku pogarsza hydrauliczne warunki przepływu, a spływająca kra może powodować powstawanie zatorów i w konsekwencji dużych niekontrolowanych rozlewisk.

Retencja wody w przyrodzie jest zazwyczaj zjawiskiem korzystnym i do jej pozytywnych skutków można zaliczyć:

-    zwiększenie wilgotności w strefie powierzchni terenu, a w szczególności w glebie, co ma podstawowe znaczenie dla rozwoju biosfeiy,