3784498573

JAN POLOWCZYK*

Elementy ekonomii behawioralnej w dziełach Adama Smitha

„Życie wciąż wysuwa nowe fakty i nowe postacie zjawisk. Każda generacja rozporządza pod tym względem doświadczeniem.

Stąd ciągła konieczność uzupełniania teorii, precyzowania jej, przybliżania do rzeczywistości, dostosowywania do bogatszej treści doświadczenia, przebudowy systemu teoretycznego”.

[Taylor 1957, s. 5]

W związku z rosnącym zainteresowaniem ekonomią behawioralną, która szerokim nurtem łączy poglądy opozycyjne w stosunku do tzw. ekonomii tradycyjnej (nazywanej też ekonomią głównego nurtu, neoklasyczną, standardową czy ortodoksyjną), warto powrócić do źródeł, czyli do koncepcji Adama Smitha (1723--1790). Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie poglądów Smitha, które są mocno zbieżne z ideami współczesnej ekonomii behawioralnej. Poglądy te zostały przedstawione w jego dwóch podstawowych dziełach: Teorii uczuć moralnych [1989] oraz Badaniach nad naturą i przyczynami bogactwa narodów [2007].

Wprowadzenie

A. Smith był nie tylko ekonomistą. Był także wybitnym etykiem^{1 2}. Mając 29 lat został profesorem filozofii moralnej na uniwersytecie w Glasgow. Przedmiot ten obejmował wówczas teologię, etykę, prawo i politykę, a w ramach tej ostatniej -także ekonomię. Pierwszym znaczącym dziełem Smitha była napisana w 1759 r.

1

* Dr Jan Polowczyk - niezależny konsultant, członek redakcji „Przegląd Organizacji”, e-mail: [e-mail]

2

„By! także filozofem, psychologiem, historykiem i socjologiem, któiy stworzy! wizję świata, obejmującą motywację ludzką, «etapy» histoiyczne i mechanizmy ekonomiczne (...). Z tego punktu widzenia Bogactwo narodów jest nie tylko arcydziełem ekonomii politycznej, ale fragmentem opisu dziejów całej ludzkości” [Heilbroner 1993, s. 64].