3784498791

12 Andrzej Jędruchniewicz

W teorii i praktyce polityki pieniężnej krajów wysoko rozwiniętych ukształtowały się dwie główne strategie w odniesieniu do celu finalnego banku centralnego. Pierwsza strategia wiąże się z wykorzystaniem kwantyfikowanych pieniężnych celów pośrednich (i ewentualnie operacyjnych) do osiągania zaplanowanego poziomu inflacji. Druga strategia zakłada natomiast wykorzystanie do osiągania zaplanowanego poziomu inflacji regularnie powtarzanych prognoz inflacyjnych, w przypadku ich odchylania się od założonych celów - podejmowanie odpowiednich działań przez bank centralny¹.

Trochę szersze podejście jest prezentowane przez innych autorów. Twierdzą oni, że można obecnie wyróżnić dwa zasadnicze podejścia do zagadnienia zasadności stosowania i wyboru celów pośrednich w prowadzonej polityce pieniężnej²:

•    pierwsze opiera się na założeniu, że bank centralny, wyznaczając jako cel nadrzędny stabilizowanie siły nabywczej pieniądza, powinien w swojej bieżącej działalności dysponować celami pośrednimi i operacyjnymi, których osiąganie zapewnia bieżące oddziaływanie na stopień realizacji celu finalnego,

•    drugie podejście może być ogólnie określone mianem modelowo-optyma-lizującego. Polega ono na konstruowaniu modelu makroekonomicznego, w którym jedną ze zmiennych endogenicznych jest cel finalny polityki pieniężnej, do zmiennych egzogenicznych należą zaś m.in. instrumenty polityki pieniężnej.

E Szpunar uważa, że określenie „modelowo-optymalizujące” wprowadza niewłaściwe kryterium podziału, odnoszące się jedynie do technicznych aspektów realizacji danych strategii, i proponuje zmienić je na wieloparametryczne. Mimo że strategia inflacyjna najczęściej posługuje się modelami, może ona występować w sytuacji, w której bank centralny ogłosi bezpośredni cel inflacyjny, nie dysponując modelem inflacji. Wówczas strategia ta nie powinna być zaliczana do grupy modelowo-optymalizujących, gdyż nie tylko nie bazuje na żadnym modelu, ale też niczego nie optymalizuje. O strategii optymalizującej można mówić wtedy, gdy bank centralny dysponuje więcej niż jednym celem finalnym i musi dokonać wyboru optymalnej kombinacji poziomu tych celów. Cechą wspólną wszystkich strategii niewykorzystujących celów pośrednich jest oparcie decyzji na podstawie oceny możliwie dużej liczby parametrów³.

1

   Z. Polański, Wiaiygodność banku centralnego a cele polityki pieniężnej, NBP Stara Wieś 1998.

2

   R. Kokoszczyński, J. Stopyra, Dylematy wyboru celów pośrednich i operacyjnych w polityce pieniężnej Narodowego Banku Polskiego, „Bank i Kredyt”, Nr 6/1996.

3

   P Szpunar, Polityka pieniężna. Cele i warunki skuteczności, PWE, Warszawa 2000, s. 131-133.