• Dwie nazwy - jedna jest częścią drugiej - zawsze przeciwieństwo (zastęp harcerski, drużyna harcerska); podobnie w przypadku hierarchiczności.
• Język przedmiotowy - o rzeczywistości pozajęzykowej; język o języku przedmiotowym - język II stopnia, metajęzyk; etc.; język I stopnia to inny język niż II stopnia.
• To zdanie jest fałszywe - zdanie sformułowane w dwóch językach - bezsensowne; nie można formułować zdań w różnych językach (antynomia kłamcy).
Logika. Wykład 5 (piątek, 26.03.10.)
(prof. dr hab. Tomasz Gizbert-Studnicki)
I. Semantyka zdań (logika zdań)
II. Dwa rachunki logiczne (logika modalna)
• Semantyka - relacja pomiędzy wyrażeniem języka, a pozajęzykową rzeczywistością.
• Zdanie w sensie gramatycznym - wypowiedź prawidłowo zbudowana.
• Zdanie w sensie logicznym - każde takie zdanie w sensie gramatycznym, które ma wartość prawdy, lub fałszu.
• Nie każde zdanie w sensie gramatycznym jest zdaniem w sensie logicznym.
• Każde zdanie w sensie logicznym jest zdaniem w sensie gramatycznym.
• Kognitywizm i nonkogniwtywizm. Kognitywizm - ocenom i normom przysługuje wartość logiczna.
• Wypowiedzi performatywne - „obiecuję przyjść jutro” itp.
Zdania w sensie logicznym
• Zagadnienie prawdziwości i fałszywości.
• Starożytność - antynomia kłamcy.
To zdanie wyświetlone w ramce na ekranie jestfałszywe.
• Załóżmy, że jest ono prawdziwe - jest ono fałszywe.
• Załóżmy, że jest ono fałszywe - jest ono prawdziwe.
• Rozwiązane przez Alfreda Tarskiego: „ono odnosi się do samego siebie, to w ogóle nie jest zdanie - wypowiedź bezsensowna, antynomia jest pozorna.” Trzeba formułować wypowiedzi w języku jakiegoś stopnia, (pojęcie prawdy - fundament nauki).
• Język przedmiotowy - mówimy o otaczającym nas świecie.
• Język metajęzykowy - mówimy o języku.
Teorie prawdy
• Korespondencyjna (klasyczna) teoria prawdy - prawdziwość jakiegoś zdania, to jego zgodność z rzeczywistością.
o ADEQUATIO RES AD INTELECTUM - zgodność rzeczy z rozumem, o REGRES AB INFINITIUM - kiedy uzasadniając prawdziwość danego przekonania trzeba następnie uzasadnić prawdziwość sposobu uzasadnienia tego przekonania, następnie prawdziwość sposobu uzasadnienia prawdziwości sposobu tego przekonania i tak dalej w nieskończoność.
14