4087490201

dotychczasowego sposobu widzenia rzeczywistości, jej interpretacji. Jej twórcy zerwali mianowicie z przekonaniem behawiorystów co do wiarygodności objaśniania rzeczywistości (świata) w oparciu o mechaniczną zależność pomiędzy bodźcem a reakcją. Przekonanie, że psychologia sama w sobie nie jest w stanie wiarygodnie określić mechanizmów poznawczych.

Podstawowe badania - ośrodek w Harwardzie (1960 rok). Poszukiwanie nowych dróg poznania wiążą kognitywiści z badaniami interdyscyplinarnymi, z nową metodologią , czyli poszukiwań skutecznych sposobów uwiarygodnienia istoty naszych mechanizmów poznawczych. Zatem: JAK ludzie zdobywają wiedzę? I JAK ją wykorzystują? Kognitywiści. szukają nowej metodologii, która pozwoli określić skutecznego wzmacniania procesów poznawczych.

RODZINA JĘZYKOWA. Grupa języków wy wodząca się ze wspólnego prajęzyka. Obejmuje ona języki pokrewne. Np. słowiańskie, wywodzące się z prasłowiańskiego, romańskie - dla nichprajęzykiem jest łacina.

RZECZYWISTOŚĆ. To konstrukcja kulturowa zarówno indywidualna, jak i zbiorowa. Obejmuje zjawiska fizyczne, które obserwujemy w bliższym, ale i dalszym (niekoniecznie „krajowym”) otoczeniu, ale i i zjawiska związane z doświadczeniem ludzkim. To drugie polega na ciągłym przypisywaniu znaczenia i wartości danym przedmiotom, zjawiskom. Sapir i Whorf (zob.: HIPOTEZA SAPIRA-WHORFA) twierdzą, że języki kształtują naszą wizję rzeczywistości. Trzeba dodać, że także organizują zróżnicowane sfery doznań zmysłowych, które przyczyniają się do tworzenia tożsamości i zbiorowej, i indywidualnej. A tożsamość jest psychiczną podstawą odbioru rzeczywistości (Świata).

SANSKRYT - inaczej język praindoeuropejski, powstał w północnych Indiach. Był językiem literackim aż do XIV wieku. Odkryty pod koniec XVIII wieku przez W. Jonesa, co stało się bodźcem do powstania indoeuropeistyki, i w ogóle - do badań historyczno-porównawczych.

SEMANTYKA (SEMAZJOLOGIA). System leksykalno-semantyczny obejmuje 2 działy językoznawstwa ściśle ze sobą powiązane. To obok leksykologii, semantyka. Ta ostatnia obejmuje szeroki zakres zagadnień związanych z badaniem znaczenia wyrazów. Zatem zajmuje się znaczeniem , tj., problemem przyporządkowania znaków językowych szeroko rozumianym obiektom pozajęzykowym.

SENS WYPOWIEDZI, zob.: ODCZYTYWANIE SENSU WYPOWIEDZI. SINGULARE TANTUM. Rzeczowniki posiadające tylko liczbę pojedynczą, np.: złoto, woda, młodzież, złość.

SKŁADNIA (SYNTAKSA). Dział gramatyki nauczający o charakterze wyrazów ze względu na ich rolę w zdaniu oraz na związki i zależności między zdaniami. Rozróżniamy składnię zgody, rządu i przynależności.

SKŁADNIA ZGODY. Sposób powiązania wyrazu określanego z określanym. Oparty na stosunku podrzędności (forma wyrazu określającego dostosowuje się do formy wyrazu określanego pod względem przypadka, liczby, rodzaju. Np. Uczniowie pisali. Dziewczyny śpiewały.

SKŁADNIA RZĄDU - takie powiązanie wyrazu określanego z określanym, że wyraz określany wymaga jednej szczegółowej formy przypadkowej wyrazu określającego. Np. Piszę pracę. Czekam na wakacje.