4087490821

stereotypowe postrzeganie osób niepełnosprawnych, izolacja społeczna osób z niepełnosprawnością; niedostatki infrastruktury (utrudniony dostęp do informacji, ograniczony dostęp do rehabilitacji i leczenia, ograniczony dostęp do edukacji i doskonalenia zawodowego; ograniczony dostęp do artykułów pomocniczych, urządzeń ortopedycznych, sprzętu rehabilitacyjnego; brak lub ograniczony dostęp do specjalistycznych usług dla osób z niepełnosprawnością i ich rodzin),

— problemy wynikające z niepełnosprawności skumulowanej. „Im cięższa niepełnosprawność, zwłaszcza, gdy różne rodzaje niepełnosprawności występują w sprzężeniu, tym więcej barier każdego rodzaju i ich wzajemne się stymulowanie, tym większe trudności w ich pokonywaniu, tym mniej form wsparcia dla osoby niepełnosprawnej i dla rodziny (bezpośrednich opiekunów), tym silniejsze postawy eliminacyjne i segregacyjne ze strony instytucji. Sytuacja kumulowania się barier wywołuje skumulowany efekt pozbawiania szansy”¹.

Należy zwrócić szczególną uwagę na postrzeganiu niepełnosprawności jako problemu całej rodziny. Problemy rodziny zostały opisane w dalszej części materiału, z uwzględnieniem ich specyfiki w poszczególnych podkategoriach niepełnosprawności.

Sposoby budowania relacji z klientem, motywowania i towarzyszenia

Budowaniu relacji pracownika socjalnego z klientem sprzyjają następujące elementy:

1.    Zapewnienie warunków pozwalających na szczerą, rzeczową rozmowę o problemie/problemach osoby z niepełnosprawnością i jej rodziny. W wypadku, gdy rozmowa z klientem przeprowadzana jest w siedzibie pracownika socjalnego, należy przeprowadzać ją w budynku dostępnym dla osób z niepełnosprawnością. Podczas rozmowy w tym samym pomieszczeniu nie powinni znajdować się inni klienci lub pracownicy socjalni. Zalecane jest prowadzenie rozmowy w miejscu zamieszkania klienta.

2.    Stworzenie przyjaznej atmosfery do rozmowy. Pracownik socjalny nie powinien pokazywać emocji budujących dystans (żalu czy litości), ale powinien być empatyczny, przyjąć postawę otwartości wobec klienta.

3.    Prowadzenie rozmowy w sposób naturalny pomimo „innego” wyglądu klienta lub jego specyficznego zachowania wynikającego z niepełnosprawności (niekontrolowane przyruchy: stukanie o blat stołu, kiwanie głową, drżenia itp., powtarzanie wyrazów).

4.    Zwracanie się bezpośrednio do osoby z niepełnosprawnością, a nie do jej opiekuna. Zdarza się, że pracownicy socjalni w rozmowie pomijają klienta i prowadzą rozmowę z opiekunem. Wynika to ze stereotypowego postrzeganiem osoby z

6

1

K. Mrugalska, Realizacja praw człowieka jako warunek wyrównania szans osób z niepełnosprawnością intelektualną w Polsce, w: Prawa osób niepełnosprawnych. Teoria, praktyka, niezbędne działania, Biuro RPO, Warszawa 2002, s. 14-18.