* cechy mierzalne, dające się zmierzyć i określić ich wartość nominalną i graniczną;
* cechy niemierzalne, których ocenę dokonuje się jedynie organoleptycznie.
Ocena cech krytycznych jest prowadzona najczęściej w formie monitorowania w odniesieniu do każdej z nich osobno i stanowi podstawę do wyłączenia obiektu z eksploatacji, przy nie spełnieniu wymagań którejkolwiek z cech. Wartości nominalne oraz graniczne dla tych cech są określane przez odpowiednie normy, lub są określane przez użytkownika.
Rys.2.1 Podział cech opisujących obiekt.
Cechy ważne są podstawą oceny aktualnego stanu badanego obiektu i wytyczają zakres i potrzeby czynności obsługowych i naprawczych.
Przebieg procesów zużyciowych zachodzących w maszynie jest uzależniony od:
- losowo zmiennych własności początkowych maszyny;
- losowo zmiennych w czasie wartości czynników wymuszających (roboczych i zewnętrznych) działających na maszynę.
Szczególnie istotne znaczenie dla maszyn ma rozpatrywany łącznie zbiór czynników zewnętrznych i wewnętrznych, związanych z funkcjonowaniem maszyny.
Praca maszyny związana jest z przetwarzaniem energii w pracę mechaniczną i związana jest z siłami, którymi oddziaływują na siebie jej elementy. W trakcie działania maszyny w parach kinematycznych występują reakcje od przyłożonych sił, wynikające z nałożonych geometrycznych i kinematycznych więzów. W elementach ogniw i par kinematycznych powstają zmienne naprężenia mechaniczne. Siły w ogniwach par kinematycznych przekazywane są:
- bezpośrednio, przez styk powierzchniowy (pary niższe), liniowy lub punktowy (pary wyższe);
- pośrednio, za pomocą lotnych i ciekłych składników (systemy pneumatyczne, hydrauliczne lub warstwa smaru);
- bezstykowo, siły magnetyczne.
Mamy tu więc do czynienia z okresem lub cyklem oddziaływania czynników, stanowiącym ciąg zmian poziomów, rodzajów i ilości czynników w rozpatrywanym odcinku czasu. Funkcjonowanie maszyny jest charakteryzowane następującymi cyklami:
- cykl kinematyczny, w trakcie którego wiodące ogniwo łańcucha kinematycznego powraca do położenia wyjściowego;
- cykl technologiczny, w trakcie którego robocze ogniwo (organ roboczy) kolejno połączy się i rozłączy z obiektem oddziaływania (obrabianym tworzywem, ładunkiem);
- cykl roboczy, w trakcie którego uwzględnia się ponadto okres przestoju maszyny, związany z odłączeniem jej od obiektu oddziaływania (zaczepienie i odczepienie narzędzi, zdjęcie i założenie obrabianego przedmiotu).