5125071328

3. Zachowania ludzkie, które mają charakter społecznie uznanych, są intencjonalne. W odróżnieniu od fizjologicznych. Kichanie nie jest więc składnikiem kultury, lecz czynnością fizjologiczną. Ale życzenia zdrowia dla kichającego są już elementem kulturowym. Podobnie jak podawanie ręki na powitanie, kiwanie głową w celu aprobaty, etc.

Niektórzy uczeni dodają do tego zestawu jako osobną kategorię ludzkie stany psychiczne, które są wynikiem wcześniejszych oddziaływań. Jest to jednak o tyle problematyczne, że istotną cechą kultury jest to, iż zachodzi ona w interakcjach z innymi ludźmi, ma ona innymi słowy charakter społeczny. Stany psychiczne zaś mają charakter indywidualny, są dla odbiorców ukryte, chyba, że za pośredniczą my je przez język lub inne symbole, ale wówczas znajdujemy się już w domenie drugiej grupy składników kultury. W szczególności tzw. nowoczesne podejście do kultury podkreśla fakt, iż jest ona przede wszystkim sposobem życia. Aby można o niej mówić, ów sposób życia musi być praktykowany przez pewną grupę osób i przekazywany z pokolenia na pokolenie. W ten sposób zyskujemy pogląd, iż kultura jest swego rodzaju wiedzą, jaką posiada dana grupa społeczna. Wiedzą wieloaspektową i różnorodną, ale stanowiącą spójną, wzajemnie powiązaną całość. Warunkiem uczestnictwa w kulturze jest posiadanie tej wiedzy, czyli poddanie się procesowi enkulturacji: włączenia w życie danej grupy. Składniki owej wiedzy są, jak już powiedziano, różnorodne. Można wśród nich wskazać: język, obyczaje, zasady zachowania, moralność i system wartości, sztukę, zasady współfunkcjonowania płci, higienę, sposoby organizacji społecznej z zasadami sprawowania władzy, ekonomię, religię, światopogląd, czyli sposób postrzegania rzeczywistości, określany jako mentalność społeczną.

Reasumując można stwierdzić, iż kultura obejmuje trzy sfery życia ludzkiego: materialną, duchową i społeczną.

2.3 Czynniki kulturotwórcze

Można by oczywiście stwierdzić lakonicznie, że czynnikiem niezbędnym i wystarczającym do zaistnienia kultury jest człowiek. Jest to jednak zbyt duże uproszczenie, albowiem wpływ na to, w jaki sposób wygląda kultura ma wiele rzeczy, często wręcz od człowieka niezależnych. Monteskiusz zwracał uwagę, że to, jak wygląda społeczeństwo jest wynikiem

Strona

13