5125071330

wprowadzone do społecznego obiegu - znaleźć się na swoistym rynku kultury. Wreszcie, aby zostały rozpowszechnione, powinny na tym rynku znaleźć nabywców, czyli muszą dotrzeć do odbiorców, którzy przyswoją sobie (a zarazem w ogólnym kontekście społeczeństwu) dane dzieło, powodując jego faktyczne funkcjonowanie w kulturze.

2.4 Kategorie antropologiczne w kulturze

Kategorie antropologii kulturowej to takie pojęcia, które są składnikami tożsamości kulturowej, czyli kształtują sposób patrzenia na rzeczywistość, jego ujmowania, a także są spoiwem łączącym daną społeczność w obrębie tej samej kultury. Wśród podstawowych kategorii antropologicznych są: czas i przestrzeń, ale dla naszych potrzeb zapoznamy się również z podejściem do cielesności jako elementem kulturotwórczym.

2.4.1 Czas

Czas jest jednym z czynników kształtujących tożsamość kulturową. Powszechnie pojmowany jest jako miernik trwania, a w zasadzie zmian w trwaniu. Już starożytni zgadzali się bowiem co do tego, że brak zmian uniemożliwia dostrzeganie trwania. Zmienność w czasie jest zatem tym, co pozwala uchwycić rzeczywistość w formie następstw, a czego konsekwencją jest na przykład tak ważna cecha mentalności jak myślenie celowe czy przyczynowe. Czas zaliczany jest do pojęć ujmowanych przedrefleksyjnie, czyli z jego obecności zdaje nam sprawę świadomość bez udziału metaświadomości, bez namysłu. Innymi słowy, zdajemy sobie sprawę z tego, że czas istnieje zanim zaczniemy w ogóle się nad tym zastanawiać. Ale to nie znaczy, że czas jest kategorią obiektywną, niezależną od uwarunkowań kulturowych, czy sposobu postrzegania. Jest on uwarunkowany, co widoczne jest w antropologii porównawczej, kiedy zestawimy ze sobą rozmaite kultury. Widać wówczas, iż można czas postrzegać zupełnie inaczej. Są w świecie kultury, które nie znają pojęcia przyszłości i przeszłości.

Pierwotnie czas postrzegany był na podstawie przemian przyrody. Pory roku są doskonałym odniesieniem przemian, nieuchronnych i nieodwracalnych. Choć przecież zmiany zachodzące w przyrodzie mają również charakter cykliczny. Stąd dwa możliwe podejścia do czasu, oba charakterystyczne dla kultury europejskiej: czas kolisty i linearny. Świat starożytny, w szczególności ten, który wypracował filozoficzne ujęcie rzeczywistości, czyli grecki, przywiązany był przede wszystkim do zmian cyklicznych. Stąd greccy filozofowie,

Strona

15