5513191209

Wprowadzenie

Współczesne przemiany szkoły w Polsce wymagają od nauczycieli aktywności i modernizacji pracy dydaktycznej oraz wychowawczej. Propozycje tych zmian zawarte są w zasadach reformy szkolnej oraz towarzyszących jej decyzjach na rzecz przemiany szkół i innych placówek oświatowych, zgodnie z ogólnymi kierunkami transformacji społecznej, tradycjami kultury narodowej i postępem w edukacji.

Różnym dziedzinom edukacji służą wskazaniami liczne nauki pedagogiczne. Dydaktyka jako teoria nauczania i uczenia się służy pracy nauczyciela i kierowanych przez niego uczniów. Nauczyciel najczęściej wykonuje zadania wskazujące potrzeby nauczania, poradnictwa i instruktażu. Teoria kształcenia, jakąjest dydaktyka, staje się podstawową nauką w służbie nauczyciela i jego pracy. Dlatego każda próba przedstawienia dydaktyki jako propozycji teoretycznej z wskazaniami dla praktyki nauczycielskiej staje się szczególnie pożądana w okresie przebudowy i doskonalenia systemu kształcenia, który zmienia się zgodnie z zasadami demokracji, podmiotowości i wartościowych tradycji polskiej szkoły oraz doświadczeń dobrych nauczycieli.

Dydaktyka jako teoria kształcenia staje się ważną pomocą dla nauczycieli nie tylko w poznaniu i przyswajaniu wiadomości, czy nawet twierdzeń i teorii edukacyj--nych, ale przede wszystkim powinna służyć w stałym doskonaleniu warsztatu nauczycielskiego i wzbogacaniu praktyki nauczania oraz organizowania aktywności poznawczej uczniów. Przed wojną służyły temu liczne opracowania takich autorów jak Bogdan Nawroczyński, Kazimierz Sośnicki, Zygmunt Mysłakowski, Lucjan Zarzecki, Sergiusz Hessen oraz tłumaczenia dzieł zagranicznych autorów, którzy starali się rozjaśnić podstawy sztuki nauczania, a także przekazywali najnowsze wówczas poglądy i propozycje z dziedziny organizacji i metodyki kształcenia. Żywy był także innowacyjny ruch nauczycielskich poszukiwań metodycznych i eksperymentów.

Dzięki tym staraniom mieliśmy wielu znakomitych nauczycieli, którzy nie tylko umieli dobrze i nowocześnie uczyć, ale tworzyli nowe wartości i doświadczenia w pracy szkolnej. Organizowali później naukę młodzieży w warunkach okupacji, często bez książek i pod groźbą kary zesłania czy obozu koncentracyjnego. Umieli i chcieli to robić, bo byli dobrze przygotowani jako nauczyciele i wychowawcy.

Jak wiadomo, po wojnie nastąpił okres indoktrynacji politycznej w szkole pols--kiej. Objął on także i dydaktykę. Usunięto z lektury studentów prace Nawroczyńskie-go i Sośnickiego. Zastępowali ich autorzy radzieckich dydaktyk:    Kairów, Jesipow,

Daniłow, Gonczarow i inni oraz niektórzy młodzi, własnego chowu, entuzjaści nowej ideologii i głoszonych przez nią zasad. Przyczyniło się to nie tylko do deprecjonowania dawnych narodowych osiągnięć dydaktycznych, ale i do upadku myśli oraz praktyki dydaktycznej w szkołach.