8476758577

RETROKONWERSJA ZA GRANICA 291

projektów zakłada retrospektywne katalogowanie, gdyż użytkownicy bibliotek są raczej niecierpliwi i komputeryzacja biblioteki oznacza dla nich pełne katalogi w komputerze, a rekatologowanie jest procesem powolnym. Z tego więc powodu, a także braku finansów i początkowego ograniczenia pojemności pamięci komputerów²⁴, biblioteki ograniczały się do szybkiego wprowadzania danych z kart katalogowych i to możliwie skróconych opisów. Finanse na projekty retrokonwersji głównie zdobywa się ze źródeł zewnętrznych. Fundacje widząc wagę tych działań a jednocześnie ich ogrom, także zaczęły stawiać pewne wymagania, które mają na celu wymuszanie stosowania obowiązujących standardów oraz dzielenie się dokonaniami z innymi²⁵. Tego rodzaju wymagania i przypomnienia okazują się dość skuteczne. Na przykład British Library, która w latach osiemdziesiątych zarzuciła stosowanie języka haseł przedmiotowych Biblioteki Kongresu, ku radości wielu bibliotek korzystających z jej danych wróciła doń po latach i uzupełnia rekordy o te hasła²⁶.

PYTANIA

Jaka jest przyszłość retrokonwersji? Wiele osób z doświadczeniami w tym zakresie twierdzi, że każdy bibliotekarz będzie przystępował do retrokonwersji z założeniem dążenia do perfekcji, ale rzeczywistość (brak funduszy, czasu i personelu dla zarządzania programem) sprowadzi go do roli pragmatyka. Z niektórych rozwiązań idealnych trzeba będzie zrezygnować, ale produkt, który mimo wszystko powstanie, da narzędzie lepsze niż kiedykolwiek przedtem ²⁷.

Stawiane jest jednak także pytanie o celowość retrospektywnego katalogowania, szczególnie zbiorów starszych, gdzie dokładność opisu ma jednak duże znaczenie²⁸.

Jaka będzie przyszłość komputeryzacji katalogów, właściwie nie wiadomo. Coraz więcej tekstów dostępnych jest w całości w formie elektronicznej. Rodzą się nowe rozwiązania technologiczne, powstają nowe systemy. Przygotowuje się coraz więcej projektów automatycznej konwersji katalogów²⁹. Z pewną zazdrością niektórzy eksperci zachodni stwierdzają, że ich biblioteki utworzyły już wiele milionów rekordów i nawet w przypadku rekordów bardzo niedokładnych trudno jest zaczynać od początku, zaś biblioteki z Centralnej i Wschodniej Europy oraz wielu innych części świata dokonują skoku jakościowego wprost z katalogów kartkowych do najnowszych systemów, pomijając doświadczenia z systemami przejściowymi. To stwarza im komfortową wręcz sytuację: mogą wybierać rozwiązania, czerpiąc z doświadczeń tych,

²⁴    D. C Juneja: Quality control in data conversion. ,X>ibrary Resources & Tbchnical Services" 1987 vol. 31 no. 2 s. 148-158. Autor podkreśla, żc w latach sześćdziesiątych, kiedy to sprzęt był kosztowny a panowała tendencja wprowadzania komputerowego systemu wypożyczeń, wystarczały rekordy skrócone. Obecnie pamięć komputerów jest ooraz większa i tańsza, co pozwala na utrzymanie pełnego rekordu, który nawet jeżeli tylko częściowo wyświetlany jest w OPAC-u, to jego elementy ukryte pozwalają ni. dokładniejsze wyszukiwanie.

²⁵    Między innymi zestaw wymagań ogłasza Regional Library Program, z Opcn Socicty Inslitut w swoich Cali for ProposaL ^u A. Marthcsom LCSH: tHe futurę for subject access? „Catalogue A Index” 1996 nr 119 s. 1-4, 9.

³⁷ Retrospectwe corwersion(por. przyp. 13), s. VII-VIII. ^u J. M. Sraethurct: Opening address (por. przyp. 16), s. 20.

” ^w«le opisów takich projektów sponsorowanych jest przez Komisję Europejską w ramach programu TELEMATICS. Por. A. Ogonowska: Biblioteki w działalności Unii Europejskiej. Prz. Bibl." 1995 z. 3/4 s. 364-369.